9ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

«πειραματικό ολοήμερο»

 

Δασκάλα: Κατερίνα Κουρίτα , αποσπασμένη.

Μαθησιακό αντικείμενο: Ιστορία, Γεωγραφία, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Θρησκευτικά στην Ε΄τάξη.

Μάθημα : Ιστορία, «Το κράτος εκσυγχρονίζεται»σελίδα 88-89 του σχολικού εγχειριδίου ¨Στα Βυζαντινά χρόνια¨.

Διάρκεια διδασκαλίας: δύο διδακτικές ώρες.

Τάξη: E 1  τμήμα.

Μαθητές:24, οργανωμένοι σε 6 ομάδες  των τεσσάρων ατόμων.

Ημερομηνία: 4-2-2004

 

ΣΧΕΔΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

 

Θέμα – αντικείμενο διδασκαλίας

 

Το θέμα της συγκεκριμένης ενότητας είναι οι μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία και τη διοίκηση της Βυζαντινή Αυτοκρατορίας. Συγκεκριμένα:

*  Η νέα διοικητική διαίρεση σε «θέματα»

*  Η νομοθεσία των Ισαύρων, η «Εκλογή»

*  Ο « γεωργικός νόμος»

 

Επίπεδο μάθησης

 

Οι μαθητές γνωρίζουν όλα τα προηγούμενα γεγονότα που αφορούν την πορεία της Βυζαντινής  Αυτοκρατορίας μέσα στο πέρασμα των χρόνων. Γνωρίζουν τις αλλαγές που έκανε ο Διοκλητιανός ( Ρωμαίος Αυτοκράτορας) στη διοίκηση, καθώς και τις αλλαγές  στη νομοθεσία και τη διοίκηση που έγιναν στα χρόνια του Ιουστινιανού.

 

 

Στόχοι

 

   *   να κατανοήσουν οι μαθητές τους λόγους για τους οποίους έγιναν αλλαγές στους τομείς της διοίκησης και της νομοθεσίας.

   *   να κατανοήσουν τη σημασία του «αγροτικού νόμου» για την καλυτέρευση των συνθηκών της ζωής των αγροτών.

   *   να αξιολογήσουν τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων αυτών.

   *   να συγκρίνουν και να παραλληλίσουν τα γεγονότα με τις σύγχρονες ανάγκες και συνθήκες.

   *   να προτείνουν οι μαθητές, ρυθμίσεις που θα καλυτερεύσουν τις σύγχρονες συνθήκες ζωής αλλά ακόμα και τη δική τους στο μικρόκοσμο της τάξης τους.

   

Μέθοδοι και μορφές διδασκαλίας 

 

     * Διδακτικές μορφές: συνεργασία των μαθητών, επεξεργασία της ύλης, δημιουργικός διάλογος, παρουσίαση, παρότρυνση και  ανάθεση  έργου, διαθεματική προσέγγιση.

  * Κοινωνικές μορφές: ομαδοσυνεργατική

     

Μέσα διδασκαλίας

 

Ανακλαστικός προβολέας, διαφάνειες, χάρτες για τη διοικητική διαίρεση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και για τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας σε περιφέρειες, σχολικό εγχειρίδιο ¨Στα Βυζαντινά χρόνια¨ της Ε΄(88-89), ¨Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή¨ της Β΄ Γυμνασίου(176-177και 184-185), Ελληνικός Πολιτισμός 2(69-72), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τόμος Ζ΄, Σχολική Εγκυκλοπαίδεια Πατάκης-Oxford τόμος 3ο σελ. 187, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή της Ε΄ τάξης και Γεωγραφία της Ε΄(170-178), Ιστοριογραμμή.

 

 

 

 

Αξιολόγηση της διδασκαλίας

 

*  Η αξιολόγηση της διδασκαλίας γίνεται τόσο με τις εργασίες του Βιβλίου Εργασιών του σχολικού εγχειριδίου όσο και με το Φύλλο Αξιολόγησης που περιλαμβάνει ανακεφαλαιωτικές  ασκήσεις. Σ’ αυτό θα τονίζονται οι «κομβικές έννοιες» που θα πρέπει να κατανοήσουν οι μαθητές.

*   Στη φάση αυτή θα αξιολογηθεί ολόκληρη η πορεία διδασκαλίας, αν επιτεύχθηκαν οι στόχοι και αν οι μαθητές κατανόησαν  το μαθησιακό αντικείμενο  και σε ποιο βαθμό.

*   Τέλος , αν διαπιστωθεί ότι οι μαθητές δεν κατανόησαν το αντικείμενο ή ότι τα εποπτικά μέσα και οι πηγές δε λειτούργησαν όπως έπρεπε για την επίτευξη των διδακτικών στόχων, γίνεται επανατροφοδότηση.

       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Διάρθρωση της διδασκαλίας

 

1. Προβληματισμός 

 

    *  Ο προβληματισμός των μαθητών γίνεται  με τον τίτλο της ενότητας.

    *  Διατυπώνονται βασικά  ερωτήματα και γράφονται στον πίνακα. Για παράδειγμα: Ποιοι ήταν οι λόγοι που επέβαλαν μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση  του Βυζαντινού κράτους; Ποια πιστεύετε ότι ήταν η κατάσταση που επικρατούσε στο εσωτερικό του κράτους, ύστερα μάλιστα από τόσους πολέμους; Γιατί οι νόμοι πρέπει να γράφονται σε απλή γλώσσα;

     *  Με τον τρόπο αυτό δίνεται βουλητικό κίνητρο στους μαθητές και καθορίζονται οι στόχοι του μαθήματος ευθύς εξ αρχής.

   

2. Διατύπωση των υποθέσεων

 

Οι μαθητές διατυπώνουν τις υποθέσεις τους ελεύθερα, ως απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα και είναι έτοιμοι να τις επαληθεύσουν ή όχι.

 

3. Δραστηριοποίηση των μαθητών

 

    *   Οι μαθητές μελετούν το κείμενο από το σχολικό εγχειρίδιο, υπογραμμίζουν, καταγράφουν τα υποθέματα. Έρχονται σε άμεση επαφή με το αντικείμενο μάθησης.

   *   Γράφουν πλαγιότιτλους σε κάθε παράγραφο.

   *   Δίνονται τα φύλλα εργασίας σε κάθε ομάδα καθώς και όλες οι διαθέσιμες πηγές.

   *   Τα φύλλα εργασίας είναι τρία και ανά δυο οι ομάδες επεξεργάζονται τα ίδια θέματα.

   *   Το κάθε φύλλο εργασίας περιλαμβάνει μία κοινή, βασική ερώτηση και δύο διαφορετικές.

   *   Σε  κάθε ομάδα δίνεται και μια διαφάνεια στην οποία οι μαθητές  θα γράψουν τα αποτελέσματά τους τις απαντήσεις στα θέματα εργασίας.

   *   Η κάθε ομάδα οργανώνεται και σχεδιάζει την εργασία της.

   *   Το κάθε μέλος αναλαμβάνει μια υποχρέωση.

   *   Οι μαθητές διαβάζουν τις πηγές, κρατούν κάποιες σημειώσεις, συζητούν, συσκέπτονται και γράφουν τα συμπεράσματά τους σε διαφάνεια για να είναι έτοιμοι να τα παρουσιάσουν στην ολομέλεια του τμήματος.

     

4. Ανακοίνωση - παρουσίαση των ομαδικών εργασιών

 

   *   Όταν όλες οι ομάδες θα έχουν ολοκληρώσει την εργασία τους παρουσιάζουν τις απαντήσεις- συμπεράσματα στην υπόλοιπη τάξη με τη βοήθεια των διαφανειών.

   *   Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής  θα παρουσιάζεται και εποπτικό υλικό (χάρτες, εικόνες και κάποιες πηγές που έκαναν εντύπωση στους μαθητές και  θα ήθελαν να παρουσιαστούν αυτούσιες).

   *    Μετά την παρουσίαση της κάθε ομάδας γίνονται ερωτήσεις και ασκείται  κριτική από τους  άλλους μαθητές. Διατυπώνονται σύμφωνες και αντίθετες απόψεις.

   *    Γίνεται συζήτηση τόσο μεταξύ των μαθητών ξεχωριστά όσο και μεταξύ των ομάδων.

   *   Αφού παρουσιάσουν όλες οι ομάδες τα αποτελέσματά τους, ύστερα από διάλογο συνοψίζονται τα επιμέρους πορίσματα.

   *    Διατυπώνεται ένα γενικό συμπέρασμα που αποτελεί και την απάντηση στο αρχικό θέμα.

   

5. Άσκηση - εμπέδωση

 

   * Στη φάση αυτή παρουσιάζεται το σχεδιάγραμμα του μαθήματος.

   *   Η συνέχεια της διδασκαλίας γίνεται με τις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών και το φύλλο αξιολόγησης στο οποίο θα υπάρχει  ένα κείμενο με κενά όπου θα πρέπει να συμπληρωθούν λέξεις και μία άσκηση αντιστοίχισης.

   *  Οι ασκήσεις ανακεφαλαιώνουν το αντικείμενο μάθησης και τονίζουν για ακόμα μια φορά τις «κομβικές» έννοιες που πρέπει να κατακτήσουν οι μαθητές.

 

 

6. Μεταφορά – Γενίκευση

 

 

   *  Γίνεται αναφορά και συσχετισμός με προηγούμενες αποκτηθείσες γνώσεις (Διοκλητιανός , Ιουστινιανός ) αλλά και στη σημερινή εποχή.

   *  Οι μαθητές συζητούν  στις ομάδες τους για τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας, τον τρόπο διοίκησης, τους Ο.Τ.Α.

   *  Ταυτόχρονα γίνεται  σύντομη αναφορά σε νόμους που γνωρίζουν οι μαθητές, και αφορούν τα δικαιώματα των εργαζομένων.

   * Χρησιμοποιούν ως πηγές τα σχολικά εγχειρίδια της Γεωγραφίας και της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Ε΄τάξης αλλά και τις γνώσεις που πιθανόν έχουν από άλλες πηγές(π.χ. τηλεόραση).

   *  Οι μαθητές προτείνουν ρυθμίσεις, που, κατά τη γνώμη τους, θα καλυτερεύσουν τη ζωή όλων των ανθρώπων αρχίζοντας από το μικρόκοσμο της δικής τους τάξης. Με τον τρόπο αυτό γίνεται αξιοποίηση του μαθημένου.

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Το κράτος εκσυγχρονίζεται

 

Ομάδα Α΄ και Ομάδα Δ΄

 

 

*  Ποιοι ήταν οι λόγοι που επέβαλαν να γίνουν μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και τη νομοθεσία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας κατά τον 8ο και 9ο αιώνα;

*    …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

   

*  Τι ήταν τα «θέματα» και τι επεδίωκε ο Λέων ο Γ΄ο Ίσαυρος με τη δημιουργία τους; Ποια είναι η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας σήμερα;

* 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

   

*  Γιατί οι νόμοι πρέπει να γράφονται σε απλή γλώσσα;

* 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Το κράτος εκσυγχρονίζεται

 

Ομάδα Β΄και Ομάδα Ε΄

 

*  Τι ήταν η «Εκλογή» και τι προέβλεπε; Πως πρέπει να εφαρμόζονται οι νόμοι στους πολίτες μιας χώρας;

*    …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

   

*  Τι ήταν ο «αγροτικός νόμος» και με ποιο τρόπο εξασφάλιζε καλύτερη ζωή για τους αγρότες;

*

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

   

*  Γιατί οι νόμοι πρέπει να γράφονται σε απλή γλώσσα;

*    …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Το κράτος εκσυγχρονίζεται

 

Ομάδα Γ΄ και Ομάδα ΣΤ΄

 

      *   Αλλαγές τη διοίκηση και τη νομοθεσία γνωρίσαμε και σε προηγούμενα μαθήματα. Τι αλλαγές έγιναν; Πότε γίνονται τέτοιες αλλαγές;

      *         ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

      

      *   Γιατί οι μεταρρυθμίσεις του Λέοντα του Γ’ του Ίσαυρου στη διοίκηση και τη νομοθεσία ήταν πιο κοντά στο λαό;

      *     ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

     *    Γιατί οι νόμοι πρέπει να γράφονται σε απλή γλώσσα;

     *    ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

Φύλλο Αξιολόγησης

   

*  Συμπληρώνω με τις λέξεις που ταιριάζουν :

   

    Κατά τον 8ο και 9ο αιώνα  μ.Χ. για να αντιμετωπιστούν τα ……………………..   ………………………..  του κράτους, ο αυτοκράτορας έκανε τολμηρές ……………… στους τομείς της …………………………..και της …………………….. . Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε …………………….. για να διοικείται καλύτερα και …………………………. . Παράλληλα έγιναν νέοι νόμοι με τον τίτλο ………………….που ήταν προσαρμοσμένοι στις ανάγκες της εποχής και ήταν γραμμένοι σε ……………….  …………………... για να τους καταλαβαίνει ο λαός. Με τη νέα νομοθεσία πλούσιοι και ……………… τιμωρούνταν με την ίδια ποινή για το …………….αδίκημα. Επίσης, ο …………………  ………….. προστάτευε τους ……………… κάνοντάς τους ελεύθερους ………………….. και ιδιοκτήτες των χωραφιών τους.

   

*  Αντιστοιχίζω:

   

    Λέων ο Ίσαυρος                       Νεαρές

                                                      Εκλογή

      Ιουστινιανός                          Τετραρχίες

                                                      Θέματα

      Διοκλητιανός                          Ιουστινιάνειος κώδικας

                                                      Αγροτικός νόμος

*  Συνδυάζω τις λέξεις με τη σημασία τους βάζοντας χ στο κατάλληλο τετραγωνάκι.

 

Μεγάλη περιοχή με δικό της διοικητή.

Κανονίζει τι θα κάνουμε και με ποιον τρόπο.

Απονέμει στα δικαστήρια το δίκαιο.

Το σύνολο των νόμων που ισχύουν.

Διοίκηση

 

 

 

 

Νομοθεσία

 

 

 

 

Θέμα

 

 

 

 

Δικαιοσύνη