 |
|||||||||
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ |
|||||||||
| ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ | |||||||||
| 8 | |||||||||
| Αρχιτεκτονική | |||||||||
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΤΗΣ ΜΑΝΤΟΒΑΣ |
|||||||||
Λέον Μπατίστα Αλμπέρτι (Leon Battista Alberti), αρχιτέκτονας, 1406-1472 |
|||||||||
| |||||||||
 | |||||||||
| Βιογραφικό: | |||||||||
| Ο Ιταλός Λέον Μπατίστα Αλμπέρτι ήταν ουμανιστής αρχιτέκτονας της Αναγέννησης. Υπήρξε πανεπιστήμονας: ζωγράφος, ποιητής, γλωσσολόγος, φιλόσοφος, κρυπτογράφος, μουσικός και νομικός. Σπούδασε κλασική αρχιτεκτονική στην Μπολόνια. Εμπνεύστηκε κυρίως από την τέχνη της αρχαιότητας. Στη Φλωρεντία άφησε αρκετά από τα έργα του, όπως το Παλάτσο Ρουτσελάι (Palazzo Rucellai) και τη γοτθική εκκλησία της Σάντα Μαρία Νοβέλα (1470). Τα πιο σημαντικά όμως έργα του τα δημιούργησε σε άλλα μέρη, όπως στη Ρώμη. Eκεί ασχολήθηκε με μνημεία, όπως της Σάντα Μαρία Ματζόρε και του Σάντο Στέφανο Ροτόντο. Ως συγγραφέας προσπάθησε μέσα από τα κείμενά του να δώσει μια θεωρητική βάση για τη βελτίωση των τεχνών της ζωγραφικής, της γλυπτικής και της αρχιτεκτονικής. Έγραψε πολλά θεωρητικά κείμενα, όπως τα Δέκα βιβλία αρχιτεκτονικής. Πίστευε ότι η αρχιτεκτονική εκφράζεται απόλυτα μέσα από τη μαθηματική αρμονία και τους μαθηματικούς όρους. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους μεγαλοφυείς ουμανιστές μετά τον Λεονάρντο ντα Βίντσι. | |||||||||
| Σύντομο ιστορικό: | |||||||||
| Η Βασιλική του Αγίου Ανδρέα ήταν η δεύτερη εκκλησία μετά τον Άγιο Σεβαστιανό που χτίστηκε στη Μάντοβα με σχέδια του Λέον Μπατίστα Αλμπέρτι. Ο Αλμπέρτι μελέτησε τα ερείπια της αρχαιότητας στη Ρώμη. Όπως οι αρχαίοι Έλληνες, έτσι και οι Ρωμαίοι εφάρμοζαν τις γνώσεις τους στη γεωμετρία και στα μαθηματικά στους ναούς που οικοδομούσαν, περίφημους για τη στατικότητα και την αντοχή τους, αλλά κυρίως για την αισθητική τους διάσταση. H εκκλησία του Αγίου Ανδρέα είναι χαρακτηριστική των απόψεων του δημιουργού της, οι οποίες επηρέασαν τη μετέπειτα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. | |||||||||
| Παρουσίαση του έργου: | |||||||||
| Ο ναός είναι χτισμένος πάνω σε στυλοβάτη*. Η τετράστυλη πρόσοψή του με το κυκλικό αναγεννησιακό τόξο θυμίζει αψίδα θριάμβου, εμφανής επιρροή από τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, και συνδυάζεται με ένα τριγωνικό αέτωμα*, που θυμίζει τους αρχαίους ελληνικούς ναούς. Η κλίμακα του ναού είναι επίσης βασισμένη στα ρωμαϊκά πρότυπα. Το μεγάλο κεντρικό τόξο της εισόδου έχει αρμονική σχέση με τα μικρότερα τόξα στα ανοίγματα δεξιά και αριστερά. Το κενό της εισόδου ισορροπεί αντιδιαστελλόμενο από τα πλαϊνά ανάγλυφα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι επίπεδοι κίονες (παραστάδες που εξέχουν ελάχιστα) με τα κορινθιακά κιονόκρανα. Τις καταπληκτικές αναλογίες όλων των μερών εξασφαλίζουν τα βασικά γεωμετρικά σχήματα (παραλληλόγραμμα, τόξα, κύκλοι κτλ.) που έχουν χρησιμοποιηθεί στο οικοδόμημα. Το εσωτερικό του ναού είναι επιβλητικό. Ο θόλος του είναι μισός κύλινδρος και αποτελείται από φατνώματα*, όπως τα ρωμαϊκά μνημεία. Στο κέντρο υπάρχει ένας ημισφαιρικός τρούλος, στον οποίο, με την υπερύψωση των τυμπάνων, ανοίγονται παράθυρα. Αυτά τα τύμπανα, μαζί με τα πλαϊνά κλίτη* του ναού, δίνουν στον επισκέπτη την εντύπωση περίκεντρης εκκλησίας. Η συμμετρική κάτοψη έχει σχήμα λατινικού σταυρού και είναι βασισμένη στο τετράγωνο, αλλά και στον κύκλο, τον οποίο ο Αλμπέρτι θεωρούσε θεϊκό σχήμα, μια που πίστευε ότι ο άνθρωπος με ανοιχτά χέρια και πόδια εγγράφεται απόλυτα μέσα σε έναν κύκλο. Το Ιερό και τα δύο μέρη του εγκάρσιου κλίτους είναι ίσα μεταξύ τους. Η αψίδα του θριάμβου της πρόσοψης επαναλαμβάνεται στο εσωτερικό του ναού. Υπάρχει στο κεντρικό κλίτος, δεξιά και αριστερά, μια σειρά από παρεκκλήσια, τα οποία εναλλάσσονται σαν να είναι σκαμμένα στον χοντρό τοίχο. Οι είσοδοί τους με τα τόξα παραπέμπουν και αυτά σε αψίδες θριάμβου και ειδικότερα στις τρεις αψίδες της Βασιλικής του Μαξεντίου στη Ρώμη. Αυτή η άποψη του Αλμπέρτι για την ενότητα ύφους της πρόσοψης με το εσωτερικό του ναού ήταν καινοτόμος και αντίθετη από τη μεσαιωνική αρχιτεκτονική, όπου οι προσόψεις ήταν ξεχωριστές από το εσωτερικό των ναών. Ο Αλμπέρτι πίστευε ότι το μοναδικό χρώμα που ταιριάζει στο εσωτερικό των εκκλησιών είναι το λευκό, το οποίο συμβολίζει την αγνότητα, και αυτό κυριαρχεί στον ναό του Αγίου Ανδρέα | |||||||||
| ΓΩΣΣΑΡΙ | |||||||||
| Αέτωμα: | |||||||||
| Το τριγωνικό μέρος της στέγης (επιστέγασμα) στις δύο στενές πλευρές του αρχαίου ελληνικού ναού. Σχηματίζεται εξαιτίας της κλίσης της αμφικλινούς στέγης. | |||||||||
| Κλίτη: | |||||||||
| Τα δύο πλάγια τμήματα που είναι κατά μήκος των ναών, κυρίως του τύπου Βασιλικής. | |||||||||
| Στυλοβάτης: | |||||||||
| Η βάση, το υπόβαθρο των κιόνων ενός ναού ή στοάς. Το ανώτερο μέρος του κρηπιδώματος. | |||||||||
| Φάτνωμα: | |||||||||
| Κοιλότητα που μοιάζει με φάτνη ή αντεστραμμένο ανοιχτό κιβώτιο χωρίς βάθος. Σχηματίζεται στην οροφή αρχαίων ναών από τη διασταύρωση των δοκών της. | |||||||||
| Θριγκός: | |||||||||
| Το τμήμα που στηρίζουν οι κίονες ενός αρχαίου οικοδομήματος. Περιλαμβάνει δύο ή τρεις οριζόντιες ζώνες (το επιστύλιο, τη ζωφόρο και το γείσο). | |||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ | |||||||||
| 1. Περιγράψτε τα ανοίγματα (εισόδους και παράθυρα) της πρόσοψης του ναού του Αγίου Ανδρέα και τα υπόλοιπα εξωτερικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. | |||||||||
| 2. Ποια είναι τα γεωμετρικά στοιχεία της σύνθεσης της πρόσοψης; | |||||||||
| 3. Ποια αρχιτεκτονικά στοιχεία άλλων εποχών έχει υιοθετήσει ο Αλμπέρτι στην κατασκευή του ναού του Αγίου Ανδρέα; Γιατί δημιούργησε αυτό το αρχιτεκτονικό ύφος; | |||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | |||||||||
| 1. Μελετήστε αρχιτεκτονικά έργα του Λ. Μ. Αλμπέρτι. | |||||||||
| |||||||||
| 8 / 37 | |||||||||
|
|