ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
 
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
10
Ζωγραφική
Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΕΜΙΔΙΟ (THE ANNUNCIATION WITH SAINT EMIDIUS)
Κάρλο Κριβέλι (Carlo Crivelli), ζωγράφος, 1435-1495
 
Υλικό: αυγοτέμπερα και λάδι σε καμβά
Έτος δημιουργίας: 1486
Τόπος διατήρησης: Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο, Μ. Βρετανία
Διαστάσεις: 207 ? 146,5 εκ.
 
  
 
Βιογραφικό:
Ο Ιταλός ζωγράφος Κάρλο Κριβέλι γεννήθηκε στη Βενετία. Πιθανώς σπούδασε στο εργαστήριο του Βιβαρίνι ή στην Πάντοβα, επειδή το έργο του, που έχει στοιχεία γοτθικού στιλ* και κλασικίζουσας αρχιτεκτονικής, δείχνει ότι έχει επηρεαστεί από τον Βιβαρίνι και τη Σχολή της Πάντοβας (Μαντένια, Σκουαρτσιόνε κ.ά.). Έζησε στη Βενετία, στη Δαλματία και στη Νάπολη, όπου τιμήθηκε από τον βασιλιά της Νάπολης Φερδινάνδο Β΄. Όσα από τα έργα του διασώθηκαν έχουν θρησκευτικό χαρακτήρα με αρχαϊκό ύφος. Σε πολλές εικόνες του χρησιμοποιεί χρυσό φόντο και επιχρυσωμένα ανάγλυφα από γύψο για τα φωτοστέφανα και για τη διακόσμηση των ρούχων. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των έργων του είναι η απεικόνιση διάφορων συμβολικών φρούτων και φυτών που κρέμονται από θρόνους, κίονες κτλ. Γνωστά έργα του είναι «Η Παναγία της Καντελέτας» (Μιλάνο), «Ο νεκρός Χριστός» (Βατικανό), «Παναγία και Άγιοι» (Βερολίνο).
 
Παρουσίαση του έργου:
«Ο Ευαγγελισμός με τον Άγιο Εμίδιο» του Κριβέλι είναι ένας ύμνος στη δεξιοτεχνία των καλλιτεχνών της Αναγέννησης. Η πρωτότυπη ανάπτυξη του θέματος, η απόδοσή του με τη γεωμετρική ερμηνεία της φύσης, η επιμονή στην ποικιλία και στη σχεδιαστική ακρίβεια συνθέτουν ένα αριστούργημα. Το έργο φιλοτεχνήθηκε για την εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της πόλης του Άσκολι. Ο καλλιτέχνης απεικονίζει στον πίνακά του τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και ένα ιστορικό για τους κατοίκους του Άσκολι γεγονός: το 1482, και συγκεκριμένα στις 25 Μαρτίου (ημέρα εορτασμού του Ευαγγελισμού), παραχωρήθηκε, κατόπιν παπικής εντολής, μεγαλύτερη αυτονομία στην πόλη Άσκολι. Αυτά τα δύο γεγονότα συνδυάζει και «αφηγείται» ο συγκεκριμένος πίνακας.
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, κρατώντας τον λευκό κρίνο, φέρνει το μήνυμα στην Παναγία, ενώ δίπλα του ο Άγιος Εμίδιος, προστάτης της πόλης του Άσκολι, κρατά μια λεπτομερέστατη τρισδιάστατη μακέτα της πόλης.
Ο πίνακας βρίθει λεπτομερειών, συνδυάζει πληθώρα μικρότερων θεμάτων στο κεντρικό θέμα του και είναι ένα παράδειγμα εφαρμογής της προοπτικής. Το σημείο φυγής είναι το κόκκινο σκουφί που φοράει ο άνθρωπος στο βάθος του πίνακα, μπροστά στο παράθυρο με τα κάγκελα. Τα πλακάκια στο πάτωμα είναι μια επαλήθευση της προοπτικής. Πάνω στη γέφυρα βρίσκονται δύο άνθρωποι. Ο ένας έχει μόλις δώσει στον άλλον ένα χαρτί με κάποιο μήνυμα, γεγονός που παραλληλίζεται με το μήνυμα που έδωσε ο Γαβριήλ στην Παναγία. Πάνω από την Παναγία απεικονίζεται ένα περιστέρι, που συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα. Το μήνυμα που δίνει ο ένας άνθρωπος στον άλλον φέρνει ένα περιστέρι ταχυδρομικό, του οποίου το κλουβί είναι πάνω στη γέφυρα και δίπλα στον άνθρωπο.
Η μορφή του Αρχαγγέλου είναι ιδιαίτερα προσεγμένη ως προς την κόμμωση και τη στολή που φορά. Η Παναγία παρουσιάζεται σαν αρχόντισσα της πόλης και της εποχής του καλλιτέχνη και όχι ως μια φτωχή γυναίκα από την Παλαιστίνη.
Υπάρχουν διάφοροι άνθρωποι στον δρόμο που συζητούν. Η περίτεχνη διακόσμηση που υπάρχει σε όλους τους τοίχους παραπέμπει στα πλούσια αρχοντικά της Ιταλίας. Λεπτομέρειες όπως το παγόνι, το δεύτερο κλουβί, το βαρύτιμο χαλί που ανεμίζει οδηγούν το μάτι του θεατή σε μια περιπλάνηση σε όλο τον πίνακα.
Μπροστά, πάνω σε ένα σκαλοπάτι, υπάρχει στα λατινικά η επιγραφή «Ελευθερία στην Εκκλησία». Ο Κριβέλι δημιουργεί εδώ μια οφθαλμαπάτη στον θεατή. Βάζει πάνω στο σκαλοπάτι ένα μήλο (σύμβολο του προπατορικού αμαρτήματος) και ένα κολοκύθι (σύμβολο της ανάστασης του Χριστού) με τέτοιον τρόπο, που δημιουργείται η ψευδαίσθηση του αληθινού. Σαν να είναι ένα πραγματικό σκαλοπάτι, που ενώνει τον κόσμο του θεατή με τον κόσμο του πίνακα.
 
ΓΩΣΣΑΡΙ
Γοτθικό στιλ:
Ο όρος χρησιμοποιήθηκε κατ’ αρχάς από τον Βαζάρι, για να περιγράψει το μη κλασικό στιλ της τέχνης των Βορειοευρωπαίων από τον 12ο μέχρι τον 16ο αιώνα (Γότθοι ήταν οι αρχαίοι Γερμανοί). Επειδή ο όρος περιλαμβάνει μεγάλο εύρος τεχνοτροπιών, δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Γενικά ωστόσο τα χαρακτηριστικά του γοτθικού στιλ είναι η έμφαση στο σχέδιο, στον ρυθμό, στις διακοσμητικές γραμμές και τα διακοσμητικά χρώματα. Αφορούσε μορφές τέχνης όπως η αρχιτεκτονική, η διακοσμητική, η ταπισερί, η χρυσοχοΐα κ.ά.
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Τι κάνουν τα διάφορα πρόσωπα αυτού του πίνακα;
 
2. Πώς απεικονίζεται ο χώρος;
 
3. Πώς είναι το σχέδιο του έργου;
 
4. Ο πίνακας «αφηγείται» δύο ιστορίες: τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την είδηση της αυτονομίας της πόλης. Πώς συνδυάζει αυτές τις δύο «αφηγήσεις» ο Κριβέλι;
 
5. Πόσα πουλιά, πόσα πρόσωπα, πόσα φυτά και δέντρα, πόσα χαλιά μπορείτε να απαριθμήσετε;
 
6. Γιατί ο Κριβέλι έχει βάλει το μήλο και το κολοκύθι επάνω στο σκαλί;
 
7. Πώς είναι τα χρώματα και το φως του έργου;
 
8. Τι συμβαίνει στον ουρανό;
 
9. Τι παρατηρείτε στο περιβάλλον και στα ρούχα της Παναγίας;
 
10. Πώς απεικονίζεται ο Αρχάγγελος Γαβριήλ;
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1.  Μελετήστε έργα ζωγράφων της Σχολής της Πάντοβας (Μαντένια κ.ά.).
 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Cole, A. (1993). Προοπτική – Ανακαλύπτω την τέχνη. Αθήνα: Δεληθανάσης – Ερευνητές.
2.Lightbown, R. (2004). Carlo Crivelli. New Haven: Yale University Press.
3.http://en.wikipedia.org/wiki/Carlo_Crivelli
4.http://rijksmuseum.nl/aria/aria_artists/00017238?lang=en
 
 10 / 37