 |
|||||
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ |
|||||
| ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ | |||||
| 6 | |||||
| Γλυπτική | |||||
ΚΕΛΗΣ ΙΠΠΟΣ ΜΕ NEAΡΟ ΑΝΑΒΑΤΗ |
|||||
| |||||
 | |||||
| Σύντομο ιστορικό: | |||||
| Το εξαιρετικό αυτό γλυπτό, το οποίο αποτελεί πρότυπο έργο, βρέθηκε το 1928 στον βυθό του ακρωτηρίου Αρτεμίσιο της βόρειας Εύβοιας. Ανασύρθηκε σε πολλά κομμάτια, τα οποία προέρχονται από ναυάγιο του 140 π.Χ. περίπου, σύμφωνα με τη χρονολόγηση των αγγείων, των κεραμικών και άλλων αντικειμένων που βρέθηκαν μαζί με τα χάλκινα κομμάτια του γλυπτού. Οι έρευνες της ενάλιας αρχαιολογίας* για την ανεύρεση και ανάσυρση του γλυπτού έφεραν στο φως αρχικά το μπροστινό τμήμα του αλόγου και τον νεαρό αναβάτη και έως το 1937 τα υπόλοιπα μέρη του έργου. Όταν τα κομμάτια του γλυπτού ανασύρθηκαν από τον βυθό, είχαν υποστεί φθορές από ιζήματα, κελύφη, όστρακα και επικαθίσεις. Ο χαλκός είχε γίνει λεπτός και εύθραυστος. Τα κομμάτια καθαρίστηκαν, συντηρήθηκαν και συγκολλήθηκαν με μεγάλη προσοχή. Στο εσωτερικό του γλυπτού υπάρχει ένας σκελετός-αρματούρα, που στηρίζει τα κομμάτια που το απαρτίζουν. Το σύμπλεγμα του νεαρού αναβάτη (γνωστού και ως «Jockey του Αρτεμισίου») και του αλόγου απέκτησε τη σημερινή μορφή του το 1972. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με την πορεία του πλοίου που ναυάγησε στο Αρτεμίσιο και την πηγή προέλευσης των ευρημάτων ή τον προορισμό τους. Πιθανόν να πρόκειται για λάφυρα ή για μεταφορά έργων τέχνης. Η διάσωση των χάλκινων έργων της αρχαιότητας οφείλεται στο γεγονός ότι βρέθηκαν σε πλοία που ναυάγησαν, διότι σε μεταγενέστερες εποχές έλιωναν συνήθως τα χάλκινα έργα για άλλη χρήση, οπότε σήμερα αυτά σπανίζουν, σε αντίθεση με τα μαρμάρινα αντίγραφά τους. | |||||
| Παρουσίαση του έργου: | |||||
| Ο «Jockey του Αρτεμισίου» αποτελεί χαρακτηριστικό έργο της ελληνιστικής τέχνης και μία από τις λίγες αναπαραστάσεις ελληνικών ιπποδρομιών. Θεωρείται ένα από τα θαυμαστά γλυπτά για τον δυναμισμό και την ευαισθησία του. Πρόκειται για ανάθημα* νίκης σε παιδικούς αγώνες ή σε ιπποδρομίες. Το άλογο, όπως καταλαβαίνουμε από την κίνηση και το δυνατό, λεπτό και στιλπνό σώμα του, είναι ένας κέλης* για αγώνες. Η στάση του, τη στιγμή που το απαθανάτισε ο γλύπτης, είναι ορμητική. Μας παρουσιάζεται όταν ξεκινά τον καλπασμό του στους αγώνες, με όλες του τις δυνάμεις σε μεγάλη ένταση. Τα μπροστινά του πόδια υψώνονται στον αέρα. Οι δυνατοί και γεμάτοι ενέργεια μύες του διαγράφονται έντονα στο κεφάλι και στον λαιμό. Τα μάτια του είναι ορθάνοιχτα, τα ρουθούνια του φαίνεται να εισπνέουν με δύναμη τον αέρα, τα αυτιά του είναι γερμένα προς τα πίσω και το στόμα του είναι ανοιχτό από το τράβηγμα του χαλιναριού, με αποτέλεσμα να βλέπουμε τα δόντια και τη γλώσσα του. Η χαίτη του είναι κοντοκουρεμένη και το δέρμα του μοιάζει ιδρωμένο. Αξιοθαύμαστη είναι η καμπύλη που διαγράφεται στο επάνω μέρος του σώματος του ζώου, από τα ρουθούνια έως την ουρά. Στον αριστερό μηρό του αλόγου υπάρχει χαραγμένο ένα περίγραμμα της Νίκης, η οποία υψώνει στα χέρια της στεφάνι. Οι ιδανικές αναλογίες του αλόγου πιστοποιούν τις γνώσεις αυτού που το φιλοτέχνησε σχετικά με την ανατομία του ζώου. Ο καλλιτέχνης κατάφερε να αποδώσει με λεπτό και ταυτόχρονα δυνατό τρόπο την έντονη προσπάθεια που κατέβαλε το ζώο εκείνη τη στιγμή. Ο μικρόσωμος, γεμάτος ένταση αναβάτης, γέρνει προς τον λαιμό του αλόγου. Στην έκφραση του προσώπου του είναι αποτυπωμένα η αγωνία και το πάθος. Τα χαρακτηριστικά του είναι άγρια και πιθανολογείται πως πρόκειται για νεαρό δούλο, πιθανώς μαύρο. Ο αναβάτης πρέπει να κρατούσε στο αριστερό του χέρι τα ηνία (τα οποία δεν έχουν βρεθεί), ενώ στο δεξί χέρι κρατούσε ραβδί ή μαστίγιο με το οποίο χτυπούσε το άλογο, για να τρέξει γρηγορότερα. Το ένδυμά του είναι ένας απλός, λιτός, κοντός χιτώνας, που σφίγγει με λεπτή ζώνη στη μέση, ο οποίος καλύπτει τον αριστερό, αλλά αφήνει ακάλυπτο τον δεξιό ώμο. Με εξαιρετικό τρόπο έχουν αποδοθεί οι πτυχώσεις και η κίνηση του ρούχου. Λόγω της ορμής του αλόγου και της ταχύτητας που αυτό έχει αναπτύξει, ο χιτώνας του αναβάτη μοιάζει να κινείται προς την κατεύθυνση του ανέμου που φυσά από μπροστά. Τα πόδια του αναβάτη είναι δυνατά και μυώδη και στα άκρα τους είναι δεμένα σφικτά με κορδόνια τα σπιρούνια, για να κεντρίζει ο ιππέας το άλογο. Η κίνηση του αριστερού χεριού του, καθώς και η κλίση και η κίνηση του σώματός του ακολουθούν με εξαιρετικό τρόπο την καμπύλη του λαιμού του αλόγου. Η κίνηση των δύο σωμάτων (αναβάτη και αλόγου) δημιουργούν μια άρρηκτα δεμένη σύνθεση. Τα πόδια του αναβάτη σχηματίζουν έναν κάθετο άξονα με την κοιλιά του ζώου, προσδίδοντας ένταση στη μέση της σύνθεσης. Το δεξί χέρι που ραβδίζει επιτείνει την ένταση αυτή. Πρόκειται για ένα περίοπτο γλυπτό, το οποίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. | |||||
| ΓΩΣΣΑΡΙ | |||||
| Ανάθημα (τάμα): | |||||
| Αντικείμενο που κάποιος αφιερώνει σε ιερό πρόσωπο, θεότητα ή ναό. Το πρόσωπο που προσφέρει το ανάθημα δείχνει έμπρακτα τις ευχαριστίες του για την προστασία ή την εκπλήρωση μιας επιθυμίας του με το να χρηματοδοτεί τη δημιουργία ενός καλλιτεχνικού έργου, το οποίο συνήθως εκτίθεται σε δημόσιο χώρο. | |||||
| Ενάλια αρχαιολογία: | |||||
| Είναι ο κλάδος της αρχαιολογίας που μελετά υποθαλάσσια μνημεία (ναυάγια, βυθισμένες πόλεις και άλλα ίχνη του παρελθόντος). Ανάμεσα στα στοιχεία που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι για τις έρευνές τους περιλαμβάνονται σχέδια πλοίων, ημερολόγια, μαρτυρίες, αναφορές εξερευνητών, παλιοί χάρτες, νομικά, φορολογικά ή εμπορικά αρχεία, καθώς και γεωλογικά φαινόμενα. Κέλης: Άλογο για ιππασία και ιππικούς αγώνες. | |||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ | |||||
| 1. Τι σας ενυπωσιάζει στο έργο αυτό; | |||||
| 2. Ποια νομίζετε ότι θα ήταν η αίσθηση που θα είχατε, εάν ακουμπούσατε το σώμα του ζώου; | |||||
| 3. Πώς θα χαρακτηρίζατε το έργο αυτό και γιατί; Είναι αυστηρό ή ελεύθερο; Είναι στατικό ή δυναμικό; Συμμετρικό ή ασύμμετρο; Ρεαλιστικό ή αφαιρετικό; | |||||
| 4. Ποια είναι τα στοιχεία με τα οποία δίνεται στον θεατή η αίσθηση της κίνησης του έργου; | |||||
| 5. Πιστεύετε ότι ο καλλιτέχνης ήθελε να ευχαριστήσει με το έργο του τον αναθέτη ή να εκφράσει την ψυχολογική κατάσταση μιας δεδομένης στιγμής; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. | |||||
| 6. Για ποιον λόγο ο αναβάτης είναι μικρόσωμος; | |||||
| 7. Το γλυπτό αυτό σας βοηθά να κατανοήσετε τη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και το ζώο; Πώς το επιτυγχάνει αυτό ο καλλιτέχνης; | |||||
| 8. Ποια η σχέση ανθρώπου και αλόγου στην Ελλάδα, αλλά και στον κόσμο γενικότερα; | |||||
| 9. Αν και ένα γλυπτό δεν μπορεί να αποδώσει και τους ήχους μιας εικόνας, ποιοι νομίζετε ότι θα ήταν οι ήχοι που συνόδευαν τις ιπποδρομίες; | |||||
| 10. Τι είδους μνημείο θα μπορούσε να είναι το γλυπτό αυτό; Ένα μνημείο για μια νίκη ή ένα μνημείο για τη σχέση αλόγου και αναβάτη; Διηγηθείτε μια φανταστική ιστορία με αφορμή αυτό το γλυπτό. | |||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | |||||
| 1. Χρησιμοποιώντας σχετικές φωτογραφίες φτιάξτε με πηλό και ελεύθερο τρόπο μικρά γλυπτά με άλογα και αναβάτες, σε διάφορες δραστηριότητες: πολεμικές, αγροτικές, αθλητικές. | |||||
| 2. Παρατηρήστε ανάγλυφα του Παρθενώνα, σχέδια του Λεονάρντο ντα Βίντσι, πίνακες του Ντεγκά, του Βελάσκεθ και άλλων καλλιτεχνών και συζητήστε για τον τρόπο αναπαράστασης του αλόγου σε κάθε εποχή. | |||||
| 3. Επισκεφτείτε έναν στάβλο και γράψτε μια εργασία για τα άλογα γενικά και για τα άλογα στην τέχνη. Φτιάξτε ένα μικρό λεύκωμα με την ιστορία του αλόγου. Κολλήστε φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής ή σχέδια, κείμενα, σχέδια δικά σας, ενθύμια κ.ά. | |||||
| |||||
| 6 / 30 | |||||
|
|