 |
|||||||||
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ |
|||||||||
| ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ | |||||||||
| 11 | |||||||||
| Ζωγραφική | |||||||||
ΟΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΕΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ (LAS MENINAS) |
|||||||||
Ντιέγκο Βελάσκεθ (Diego Velazquez), ζωγράφος, 1599-1660 |
|||||||||
| |||||||||
 | |||||||||
| Σύντομο ιστορικό: | |||||||||
| Ο διάσημος Ισπανός ζωγράφος της εποχής του μπαρόκ* Ντιέγκο Βελάσκεθ έζησε, σπούδασε και δημιούργησε στη Σεβίλλη. Ως νεαρός καλλιτέχνης είχε επηρεαστεί από το στιλ του Καραβάτζιο. Το 1623 έγινε ο επίσημος ζωγράφος του βασιλιά Φιλίππου Δ΄ και της Αυλής του στη Μαδρίτη. Εκεί είχε την ευκαιρία να κάνει πορτρέτα της βασιλικής οικογένειας και του περιβάλλοντός της. Στη βασιλική Αυλή, το 1628, γνώρισε τον Ρούμπενς, ο οποίος τον μύησε στην τέχνη του Τισιανού. Βασικό χαρακτηριστικό της τέχνης του Βελάσκεθ ήταν η ανάδειξη της κίνησης του φωτός και της ατελείωτης κλίμακας των αποτελεσμάτων του στη φόρμα και στο χρώμα. Ερευνούσε χρωματικά την ατμόσφαιρα ανάμεσα στον θεατή και το αντικείμενο. Στα τοπία του ήταν νατουραλιστής, ενώ στα πορτρέτα του ήταν οξυδερκέστατος και αντικειμενικός παρατηρητής, αποδίδοντας την κοινωνία της εποχής του με ιστορικό σεβασμό. Η θεματολογία του περιελάμβανε μυθολογικές, θρησκευτικές και ιστορικές σκηνές. Γνωστοί πίνακές του είναι «Η προσωπογραφία του Πάπα Ιννοκέντιου Ι», «Η παράδοση της Μπρέντα», «Οι υφάντριες», «Ο Αίσωπος» κ.ά. | |||||||||
| Παρουσίαση του έργου: | |||||||||
| Ο πίνακας «Las Meninas» αντιπροσωπεύει το ώριμο στιλ του Βελάσκεθ και είναι κορυφαία στιγμή της τεχνικής και του ύφους του. Είναι πολυπρόσωπο έργο και αποτελεί ένα στιγμιότυπο από την καθημερινή ζωή της βασιλικής Αυλής. Βλέπουμε τον ίδιο τον Βελάσκεθ να ζωγραφίζει μπροστά σε ένα μεγάλο τελάρο. Στο κέντρο του πίνακα εμφανίζεται η μικρή πριγκίπισσα Μαργαρίτα, την οποία πλαισώνουν οι δεσποινίδες των τιμών, ο σκύλος της, το βασιλικό ζεύγος που φαίνεται στον καθρέφτη στο πίσω μέρος του τοίχου (η βασίλισσα Μαριάννα και ο βασιλιάς Φίλιππος Δ΄), δύο νάνοι, μία γυναίκα και δύο άντρες. Έχουν λεχθεί πολλά για τη σημασία της σύνθεσης «Las Meninas», η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα ομαδικό βασιλικό πορτρέτο σε μορφή «φωτογραφικού στιγμιοτύπου». Τη θέση των προσώπων καθορίζουν οι κανόνες της ισπανικής βασιλικής Αυλής. Ο Βελάσκεθ στέκεται και ζωγραφίζει το βασιλικό ζεύγος, που ποζάρει στη θέση στην οποία βρίσκεται περίπου ο θεατής. Τα δευτερεύοντα στοιχεία του πίνακα αποκτούν ιδιαίτερη σημασία: η αντανάκλαση του βασιλικού ζεύγους στον καθρέφτη, τα πορτρέτα στον τοίχο, η ανοιχτή πόρτα όπου στέκεται ένας άντρας (ο αυλάρχης) και παρακολουθεί τη σκηνή, πλαισιωμένος από το φως πίσω του. Υπάρχουν ακόμη πάνω από τον καθρέφτη δύο πίνακες με μυθολογικές σκηνές, αντίγραφα γνωστών ζωγράφων. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία της σύνθεσης που πρέπει να προσεχθούν, πέρα από τα ίδια τα πρόσωπα και τη στάση τους, είναι η ποικιλία του κατευθυνόμενου και ανακλώμενου φωτός, οι δυνατές αντιθέσεις φωτός και σκιάς, οι απαλές ελεύθερες πινελιές, τα ζεστά και φωτεινά χρώματα, οι λεπτομέρειες στα ρούχα και ο συνολικός ρεαλισμός του Βελάσκεθ. | |||||||||
| ΓΩΣΣΑΡΙ | |||||||||
| Μπαρόκ: | |||||||||
| Όρος που χρησιμοποιήθηκε τον 19ο αιώνα για το ύφος της δυτικής ευρωπαϊκής τέχνης, η οποία επικράτησε από το 1580 ως τις αρχές του 18ου αιώνα. Το μπαρόκ δημιουργήθηκε αρχικά στη Ρώμη και συνδέεται με την Καθολική Μεταρρύθμιση. Υιοθετήθηκε ως μέσο εντυπωσιασμού από τη θρησκευτική και την κοσμική εξουσία. Μερικά από τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με το ύφος αυτό είναι το μεγαλείο, η αισθησιακή αφθονία, το δράμα, η κίνηση, η ένταση κτλ. | |||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ | |||||||||
| 1. Πόσα πρόσωπα υπάρχουν στον πίνακα; Πώς είναι ντυμένα; Ο άντρας αριστερά ποιος είναι και τι νομίζετε ότι κάνει; | |||||||||
| 2. Τι σας κάνει εντύπωση σ’ αυτό το έργο; | |||||||||
| 3. Τι υπάρχει στο μπροστινό μέρος του πίνακα; Τι υπάρχει στο κέντρο του πίνακα; Τι υπάρχει στον πίσω τοίχο; | |||||||||
| 4. Ποιο είναι το πιο παράξενο πρόσωπο του πίνακα και γιατί; | |||||||||
| 5. Ποιο από όλα τα πρόσωπα νομίζετε ότι είναι η μικρή πριγκίπισσα; Ποιες είναι οι φίλες της; Παρατηρήστε τις κινήσεις και τις στάσεις των μικρών κοριτσιών. Τι νομίζετε ότι κάνουν; | |||||||||
| 6. Μπορείτε να διακρίνετε από ποιο σημείο του πίνακα έρχεται το φως; Από αριστερά, από δεξιά, από μπροστά; | |||||||||
| 7. Όταν παρατηρείτε τη μικρή πριγκίπισσα, ποιες σκέψεις σάς έρχονται στο μυαλό; Θα θέλατε να είστε στη θέση της; Πώς νομίζετε ότι νιώθει μια μικρή πριγκίπισσα; Είναι δύσκολη η ζωή μιας πριγκίπισσας; | |||||||||
| 8. Ποιον τίτλο θα δίνατε εσείς στο έργο; | |||||||||
| 9. Γιατί οι βασιλείς ζητούσαν από τους ζωγράφους να φτιάξουν τα πορτρέτα τους; | |||||||||
| 10. Τι κάνει ο νάνος στον σκύλο; Γιατί ζωγράφισε αυτή τη λεπτομέρεια ο Βελάσκεθ; | |||||||||
| 11. Τι νομίζετε ότι ζωγραφίζει στο μεγάλο τελάρο που έχει μπροστά του ο Βελάσκεθ; | |||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | |||||||||
| 1. Ζωγραφίστε ένα θέμα με πρόσωπα ή αντικείμενα δοκιμάζοντας να αποδώσετε τις αναλογίες τους σε σχέση με τη θέση τους στον χώρο, δηλαδή όσα βρίσκονται μπροστά να τα αποδώσετε μεγαλύτερα σε μέγεθος, ενώ όσα βρίσκονται πίσω να τα αποδώσετε μικρότερα σε μέγεθος. | |||||||||
| 2. Επισκεφθείτε το εργαστήριο ενός ζωγράφου και συζητήστε μαζί του για το έργο του. | |||||||||
| 3. Παρατηρήστε τα διαφορετικά σκούρα χρώματα (μαύρα, γκρίζα, καφετιά) γύρω σας και προσπαθήστε να φτιάξετε τις φυσικές αυτές αποχρώσεις αναμειγνύοντας τα χρώματα σας. | |||||||||
| 4. Κάντε μια εργασία (project) για καλλιτέχνες της εποχής του μπαρόκ. | |||||||||
| |||||||||
| 11 / 30 | |||||||||
|
|