ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
 
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
18
Ζωγραφική
ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΓΚΡΑΝΤ ΖΑΤ (UΝ DIMANCHE APRES-MIDI A L’ ILLE DE LA GRANDE JATTE)
Ζορζ-Πιερ Σερά (Georges-Pierre Seuraut), ζωγράφος, 1859-1891
 
Υλικό: ελαιογραφία σε μουσαμά
Έτος δημιουργίας: 1884-1886
Τόπος διατήρησης: Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγου, Η.Π.Α.
Διαστάσεις: 308 x 207 εκ.
 
  
 
Βιογραφικό:
Ο Ζορζ-Πιερ Σερά ήταν Γάλλος νεοϊμπρεσιονιστής* ζωγράφος. Ο πρώιμος θάνατός του, σε μια κρίσιμη φάση για την εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, δεν τον άφησε να ολοκληρώσει το έργο του. Μέσα από τους πίνακές του όμως διαφαίνονται οι κατευθύνσεις που θα ακολουθούσε η τέχνη του 20ού αιώνα. Ο Σερά επηρεάστηκε από τη θεωρία για τις χρωματικές αντιθέσεις και τη διάσπαση του φωτός στα συστατικά του χρώματα. Επεξεργάστηκε έτσι την τεχνική του πουαντιγισμού*, που ο ίδιος αποκαλούσε ντιβιζιονισμό*, στην οποία (τεχνική) τα χρώματα της φύσης αναλύονται στις συστατικές τους αποχρώσεις με μικρές πινελιές, αφήνοντας το μάτι να ανασυνθέσει τις αποχρώσεις αυτές σε ένα ενιαίο οπτικό σύνολο. Ενώ παλαιότερα οι ιμπρεσιονιστές επιδίωκαν να αποδώσουν στα έργα τους την εντύπωση μιας φευγαλέας στιγμής ή να δημιουργήσουν ένα έργο μέσα σε ένα απόγευμα, ο Σερά έφτιαχνε προσεκτικά πολλά προσχέδια πριν από το τελικό έργο. Σκοπός του Σερά ήταν η διατήρηση της αυθεντικότητας και της ζωντάνιας των φυσικών χρωμάτων και η δημιουργία ενός «επιστημονικού ιμπρεσιονισμού». Γνωστά έργα του είναι «Οι κολυμβητές της Ανσιέρ» και η «Παρέλαση».
 
Παρουσίαση του έργου:
Ο Σερά σ’ αυτό το έργο του, το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο αξιόλογα του 19ου αιώνα, δούλεψε με καινοτόμους τεχνικές για την εποχή του.
Σε έναν μεγάλο καμβά ο καλλιτέχνης απεικόνισε κατοίκους της πόλης να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους στο πάρκο, στο νησί Γκραντ Ζατ του ποταμού Σηκουάνα, ένα ηλιόλουστο κυριακάτικο απόγευμα. Βλέπουμε ανθρώπους να περπατούν κάτω από τα δέντρα σε ζευγάρια, με την οικογένεια ή με τα παιδιά τους, να ξεκουράζονται, να κάνουν βαρκάδα, να ψαρεύουν. Ο Σερά απεικόνισε τη μεσαία αστική τάξη του Παρισιού, ένα θέμα που αναπαριστούσαν συχνά οι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι. Αυτό που μας κάνει εντύπωση στον πίνακα είναι ότι οι άνθρωποι, στον δημόσιο αυτόν χώρο, δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, οι ανθρώπινες φιγούρες είναι στατικές, μοιάζουν «παγωμένες» στον χρόνο, παραδομένες στις σκέψεις τους.
Οι παραδοσιακές ζωγραφικές αξίες, όπως η προοπτική, το σχέδιο και η αρμονική σύνθεση, δεν αναιρούνται από τον Σερά, παρά την καινοτόμο τεχνική που χρησιμοποιεί. Όλα υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες, υπάρχει ισορροπία και τίποτα δεν είναι τυχαίο.
Ο Σερά επικεντρώθηκε και μελέτησε ζητήματα όπως το φως, το χρώμα και η φόρμα. Προσπάθησε να εφαρμόσει μια νεοανακαλυφθείσα οπτική τεχνική και τις χρωματικές θεωρίες για να αποδώσει το θέμα του. Χωρίς να χρησιμοποιήσει περιγράμματα, παρέθεσε μικρές και ακριβείς πινελιές-κουκκίδες (όπως ένα ψηφιδωτό) διαφορετικού χρώματος, τη μία κοντά στην άλλη, στην κατάλληλη θέση, έτσι ώστε να αναμειγνύονται οπτικά, όταν ο θεατής βλέπει το έργο από απόσταση. Επισκέφθηκε το νησί Γκραντ Ζατ πολλές φορές, έκανε 23 προσχέδια και 38 σπουδές λαδιού, έτσι ώστε να τελειοποιήσει τις μορφές και να προετοιμάσει με τάξη το τελικό του έργο.
 
ΓΩΣΣΑΡΙ
Νεοϊμπρεσιονισμός (πουαντιγισμός – ντιβιζιονισμός):
Καλλιτεχνικό κίνημα του τέλους του 19ου αιώνα καθοδηγούμενο από τον Ζορζ Σερά και τον Πολ Σινιάκ (Paul Signac), οι οποίοι πρώτοι εφάρμοσαν στα έργα τους τις θεωρίες για το χρώμα. Το κίνημα αυτό ήταν στενά συνδεδεμένο με τον ιμπρεσιονισμό, αλλά τα έργα των νεοiμπρεσιονιστών ήταν πιο αυστηρά.
Ντιβιζιονισμός (divisionisme):
Από τη γαλλική λέξη «division», η οποία σημαίνει διαίρεση.
Πουαντιγισμός (pointillisme):
Από τη γαλλική λέξη «point», που σημαίνει κουκκίδα ή στίγμα.
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Τι σας εντυπωσιάζει στο έργο αυτό;
 
2. Πώς νομίζετε ότι οι καλλιτέχνες επιλέγουν το θέμα του έργου τους;
 
3. Με ποιον τρόπο ο Σερά δημιούργησε το έργο αυτό;
 
4. Ποια είναι η δομή της σύνθεσης (προοπτική, επίπεδα κτλ.);
 
5. Ποια χρώματα κυριαρχούν στο έργο; Πώς είναι τοποθετημένα; Πώς είναι τα χρώματα στις σκιές; Πώς είναι στα φωτεινά μέρη;
 
6. Για ποιον λόγο νομίζετε ότι ο Σερά επέλεξε να απεικονίσει το συγκεκριμένο μέρος;
 
7. Ενώ όλα στη εικόνα είναι, με μια πρώτη ματιά, ακίνητα, υπάρχουν ορισμένες κινήσεις. Μπορείτε να τις προσδιορίσετε;
 
8. Περιγράψτε τα ρούχα των κυριών. Ποια η διαφορά τους με τα σημερινά ρούχα;
 
9. Πώς θα αναπαριστούσατε εσείς ένα κυριακάτικο απόγευμα στη σύγχρονη εποχή;
 
10. Πώς νιώθετε την Κυριακή το απόγευμα;
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Ζωγραφίστε με την τεχνική του πουαντιγισμού ένα τοπίο ή μία ανθρώπινη φιγούρα.
2. Ενημερωθείτε για τις επιστημονικές θεωρίες γύρω από το χρώμα. Αντλώντας πληροφορίες από το βιβλίο της Φυσικής (οπτική), κάντε μια παρουσίαση και εκτενέστερη ανάλυση αυτών των θεωριών.
3.  Γράψτε και παρουσιάστε στην τάξη μια εργασία για τα έργα του Σερά.
 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Gombrich, Ε.Η. (1998). Το χρονικό της τέχνης. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.
2.Οι Μεγάλοι Ζωγράφοι: Σερά (τεύχος 12). Αθήνα: Μέλισσα – Fabbri.
3.Χαραλαμπίδης, Α. (1990). Η τέχνη του 20ού αιώνα (τόμος 1). Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
4.Χατζή, Γ. (1994). Γάλλοι ζωγράφοι. Αθήνα: Κέδρος.
5.http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/seurat/
6.http://www.robertaonthearts.com/id202.html
 
 18 / 37