 |
||||||||
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ |
||||||||
| ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ | ||||||||
| 20 | ||||||||
| Ζωγραφική | ||||||||
ΘΕΡΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ |
||||||||
Κωνσταντίνος Μαλέας, ζωγράφος, αρχιτέκτονας μηχανικός, 1879-1928 |
||||||||
| ||||||||
 | ||||||||
| Βιογραφικό: | ||||||||
| Ο Κωνσταντίνος Μαλέας είναι από τους σπουδαιότερους ζωγράφους της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Κωνσταντινούπολης αρχιτέκτονας μηχανικός και ζωγράφος. Το 1901 πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε κοντά στον ζωγράφο Ανρί Μαρτέν. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, διορίστηκε (1917) καλλιτεχνικό μέλος της επιτροπής των αναγνωστικών βιβλίων του Δημοτικού Σχολείου και συμμετείχε στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Δελμούζου. Διατέλεσε μέλος του καλλιτεχνικού συμβουλίου της Εθνικής Πινακοθήκης. Το 1915 έκανε έκθεση στο Ζάππειο, στο Κάιρο και στην Κωνσταντινούπολη και συμμετείχε σε εκθέσεις στο Παρίσι και στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1936. Επηρέασε πολλούς Έλληνες ζωγράφους των επόμενων δεκαετιών. Τα έργα του έχουν μετα-ιμπρεσιονιστικά στοιχεία και διακρίνονται για τον τοπικό χαρακτήρα τους και τον έντονο χρωματισμό τους. Είναι κυρίως απεικονίσεις τοπίων και μνημείων της Μονεμβασιάς, της Μυτιλήνης, της Νάξου, της Σαντορίνης, της Σπάρτης, της Αττικής (όπως το έργο «Η άποψη των Αθηνών»), καθώς και της Κωνσταντινούπολης, της Αιγύπτου και της Συρίας. Από τις συνθέσεις του περίφημες είναι το «Άσμα του Ομήρου», «Ο τυφλός επαίτης», «Το σκιόφως της ζωής» και «Μετά τη χαρά». | ||||||||
| Παρουσίαση του έργου: | ||||||||
| Πρόκειται για ένα τοπίο δουλεμένο εκ του φυσικού, το οποίο μας θυμίζει έντονα τον Γκογκέν και γενικότερα την ιμπρεσιονιστική και τη μετα-ιμπρεσιονιστική ζωγραφική. Ωστόσο, ο έντονα προσωπικός χαρακτήρας του Μαλέα είναι εμφανής από τη λυρική σχηματοποίηση των μορφών και τη δύναμη των όγκων. Στο έργο απεικονίζεται ένας κάμπος. Κάτω αριστερά έχει συμπεριληφθεί ένα μέρος κτιρίου λαϊκής αρχιτεκτονικής (πιθανώς ερείπιο). Ο Μαλέας ήταν και αρχιτέκτονας και εκτιμούσε τέτοια στοιχεία. Το τοπίο είναι γεμάτο κυπαρίσσια παρατεταγμένα σε δύο οριζόντιες ευθείες, τα οποία όμως μαζί με την καμπύλη του χωραφιού μπροστά δημιουργούν μια οφιοειδή και διαγώνια καμπύλη, που προσδίδει ενότητα και κίνηση στο έργο. Κυριαρχούν οι δύο λεύκες, οι οποίες είναι πανύψηλες και έρχονται σε αντίθεση με τη φυσική κλίμακα του έργου. Η μεγαλύτερη λεύκα σκύβει και ακουμπά με τρυφερότητα στη μικρότερη, με τον γνωστό ανθρωπομορφικό συμβολισμό και την ψυχογραφία που χρησιμοποίησε ο Μαλέας στα έργα του. Τα κυπαρίσσια πλαισιώνουν σαν φίλοι τις λεύκες. Όπως σε όλες τις τοπιογραφίες* αυτής της περιόδου, κυριαρχούν κι εδώ το κίτρινο του καδμίου, το μπλε ουλτραμαρίν και τα κόκκινα (βερμιγιόν και καδμίου). Όλα αυτά τα φωτεινά χρώματα είναι πλασμένα με πηχτή πάστα με πλακάτο τρόπο, αρκετά στεγνό, με εμφανή την πινελιά. Έχει υποτυπώδη ατμοσφαιρική προοπτική και μάλλον όλα τα σημεία έχουν την ίδια ένταση. Η τονικότητα είναι έντονη σε όλη την ενότητα της σύνθεσης και μόνο τα πίσω βουνά είναι λίγο πιο αχνά. Έτσι, το έργο παρουσιάζεται περισσότερο επίπεδο. Ενδιαφέρουσα είναι η χρωματική απόδοση του κάμπου μπροστά, με τα μπλε-πράσινα που θυμίζουν θάλασσα. Αξίζει να παρατηρήσουμε και μια καινοτομία του έργου: το εξωτερικό σχήμα των τοπιογραφιών ήταν συνήθως μακρόστενο και οριζόντιο, ενώ εδώ το σχήμα του πίνακα είναι μάλλον τετράγωνο, δηλαδή πιο δυναμικό. Σχεδιαστικά έχουν αφαιρεθεί οι λεπτομέρειες, ενώ έχουν ενοποιηθεί, σχηματοποιηθεί και απλοποιηθεί οι φόρμες. Ο Μαλέας έχει ενσωματώσει στο έργο του στοιχεία από τον Σεζάν, όσον αφορά την ενοποίηση όλων των μερών του έργου, και του ύστερου Γκογκέν, όσον αφορά την απόδοση των ρωμαλέων όγκων. | ||||||||
| ΓΩΣΣΑΡΙ | ||||||||
| Τοπιογραφία: | ||||||||
| Ζωγραφική με θέμα το τοπίο. Τα τοπία στη ζωγραφική εμφανίζονται στην Αναγέννηση ως φόντο στα κυρίως θέματα. Αρχίζουν να αποτελούν το βασικό θέμα των πινάκων με τους Ολλανδούς τοπιογράφους του 17ου αιώνα και αργότερα με τη μοντέρνα τέχνη. | ||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ | ||||||||
| 1. Περιγράψτε το τοπίο | ||||||||
| 2. Περιγράψτε την εναλλαγή των μεγάλων χρωματισμένων επιφανειών. | ||||||||
| 3. Ποια είναι τα κύρια συνθετικά στοιχεία του έργου και πώς είναι διατεταγμένη η σύνθεση συνολικά; | ||||||||
| 4. Παρατηρήστε τα χρώματα του έργου. Τι τεχνική έχει χρησιμοποιήσει ο καλλιτέχνης; | ||||||||
| 5. Αν παρομοιάζαμε τα δέντρα με ανθρώπους, τι θα έκαναν αυτοί οι άνθρωποι; | ||||||||
| 6. Παρατηρήστε το μέγεθος των δύο λευκών και συγκρίνετέ το με το μέγεθος των κυπαρισσιών. Τι συμπεραίνετε; Γιατί ο καλλιτέχνης προτίμησε να απεικονίσει τα δέντρα κατ’ αυτόν τον τρόπο; | ||||||||
| 7. Εάν δε γνωρίζατε τον τίτλο του έργου, από ποια χώρα θα λέγατε ότι είναι αυτό το τοπίο; | ||||||||
| 8. Ποια εποχή του έτους απεικονίζεται στο τοπίο και από πού το καταλαβαίνουμε; | ||||||||
| 9. Ποιες εικόνες σάς έρχονται στον νου και ποια είναι τα συναισθήματά σας, όταν κοιτάτε αυτό το έργο; | ||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | ||||||||
| 1. Ζωγραφίστε ένα τοπίο εκ του φυσικού με φαρδιές πινελιές και χωρίς πολλές λεπτομέρειες. | ||||||||
| 2. Κάντε μια εργασία (με παρουσίαση και σύγκριση) σχετικά με τους Έλληνες ζωγράφους των αρχών του 20ού αιώνα. | ||||||||
| 3. Συγκρίνετε τοπία και τοπιογράφους από διάφορες χώρες. | ||||||||
| ||||||||
| 20 / 30 | ||||||||
|
|