 |
||||||
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ |
||||||
| ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ | ||||||
| 23 | ||||||
| Ζωγραφική | ||||||
ΧΟΡΕΥΤΡΙΕΣ (ΔΥΟ ΓΥΝΑΙΚΕΣ) |
||||||
Γιώργος Μπουζιάνης, ζωγράφος, 1885-1959 |
||||||
| ||||||
 | ||||||
| Βιογραφικό: | ||||||
| Ο Έλληνας εξπρεσιονιστής* ζωγράφος Γιώργος Μπουζιάνης σπούδασε από το 1897 έως το 1906 στο Σχολείο Καλών Τεχνών, με δασκάλους τον Ν. Λύτρα, τον Γ. Ροiλό και τον Κ. Βολανάκη. Υπήρξε συμφοιτητής του Τζόρτζιο ντε Κίρικο. Με υποτροφία πηγαίνει στο Μόναχο, όπου σπουδάζει στην Ακαδημία με δάσκαλο τον Ότο Ζάιτς (O. Seitz), σε μια εποχή κατά την οποία δρουν καλλιτεχνικές ομάδες όπως η «Γέφυρα» και ο «Γαλάζιος Καβαλάρης». Εκθέτει έργα του σε γκαλερί του Μονάχου και της Λειψίας. Από το 1929 έως το 1934 διαμένει στη Βιέννη, στο Παρίσι και στο Μόναχο. Από την περίοδο αυτή προέρχεται το Τετράδιο με τους αφορισμούς, κείμενα που αφορούν τις απόψεις του καλλιτέχνη για τη ζωή και την τέχνη. Επιστρέφει στην Αθήνα, αλλά η υποδοχή των εξπρεσιονιστικών έργων του από το ελληνικό κοινό δεν ήταν, τα πρώτα χρόνια τουλάχιστον, θετική. Η αξία του αναγνωρίστηκε αργότερα. Το 1950 συμμετείχε στην Μπιενάλε της Βενετίας. Θέματα που μελέτησε με επιμονή ήταν οι νεκρές φύσεις, τα τοπία και περισσότερο η ανθρώπινη φιγούρα. Ειδικότερα η γυναίκα αποτελεί για τον Μπουζιάνη σύμβολο. Άλλοτε απεικονίζεται ως μητέρα και άλλοτε μοναχική. Συνήθως, με φαρδιές γρήγορες πινελιές, ορίζεται από τον ζωγράφο η μορφή στον άδειο χώρο χωρίς διάθεση ωραιοποίησης. Ανάμεσα στα έργα του είναι «Η αδερφή του ζωγράφου», ο «Γέρος», «Άνδρας με καπέλο», πολλές γυναικείες μορφές και η αυτοπροσωπογραφία του. Μεγάλο μέρος του έργου του κατέχουν οι υδατογραφίες. Είχε εκθέσει έργα του σε διάφορες πόλεις, όπως στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες και στην Αθήνα. | ||||||
| Παρουσίαση του έργου: | ||||||
| Στον πίνακα αυτόν βλέπουμε δύο γυναικείες μορφές, οι οποίες δεν αποδίδονται με λεπτομέρειες, αλλά με χαλαρή διάθεση. Φαίνονται περισσότερο σαν μια γρήγορη και περιεκτική ζωγραφική παρά σαν μια ξεκάθαρη αφηγηματική εικόνα. Ο Μπουζιάνης ήταν εξπρεσιονιστής ζωγράφος που έδρασε και δημιούργησε έργα ανάμεσα σε δύο παγκόσμιους πολέμους. Ο τρόπος με τον οποίο έχουν τοποθετηθεί στον πίνακα οι δύο μορφές μοιάζει να χωρίζει τον χώρο σε δύο ίσια μέρη. Ένα στοιχείο που ενώνει τις γυναικείες φιγούρες είναι η πορτοκαλοκίτρινη, ακαθόριστου σχήματος φόρμα, με φορά κάθετη, χωρίς την ύπαρξη της οποίας ο πίνακας μοιάζει ατελείωτος. Η φόρμα αυτή θα μπορούσε να είναι μια κορδέλα, που κρατά μία από τις δύο χορεύτριες και την κουνά καθώς κινείται. Ο θεατής βλέπει δύο ημίγυμνες μορφές σε έναν σιωπηλό διάλογο μεταξύ τους. Δεν μπορούμε να διακρίνουμε καθαρά τα χαρακτηριστικά του προσώπου ή του σώματός τους. Εξάλλου, αυτό το ζήτημα δεν αποτελούσε στόχο του καλλιτέχνη. Για τον Μπουζιάνη το σημαντικό ζήτημα ήταν η εσωτερική ζωή του θέματος, όποιο κι αν είναι αυτό, και όχι το ίδιο το θέμα. Ο καλλιτέχνης, επηρεασμένος από τις θεωρίες του Καντίνσκυ για το χρώμα, θεωρούσε ότι οι χρωματικές πινελιές, η έντασή τους ή η ύφεσή τους, μοιάζουν με μουσική. Στις «Χορεύτριες» η μία φιγούρα φαίνεται να κοιτά τον θεατή, ενώ η άλλη σε έναν χώρο στον οποίο εμείς δεν έχουμε οπτική πρόσβαση. Ο Μπουζιάνης ήθελε να μας «μιλήσει» για τον προσωπικό χώρο και χρόνο στον οποίο ανήκει η κάθε χορεύτρια. Η κάθε μορφή έχει τη δική της ενέργεια, μια δύναμη εσωτερική, που δε χρειάζεται την τέλεια σχεδιαστική συμβολή για να αποδοθεί. Το έργο μοιάζει να έχει δικούς του κανόνες και ζωή εσωτερική, γεγονός που αντιλαμβανόμαστε από τις φωτεινές και σκοτεινές δυναμικές χρωματικές κηλίδες. Ωστόσο, οι κινήσεις των δύο μορφών δεν είναι δυναμικές, αλλά χαλαρές και ήρεμες. Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ότι τα χέρια και στις δύο μορφές φαίνονται σχηματοποιημένα. Το ακάλυπτο στήθος της μιας μορφής υποδηλώνει τις έντονες χορευτικές κινήσεις, αλλά αποτελεί και σύμβολο της γυναικείας φύσης. Αυτές οι κινήσεις μοιάζουν συμβολικές και δε φαίνεται να κατευθύνονται από κάποια συγκεκριμένη αιτία. Οι γρήγορες και έντονες, φωτεινές και σκούρες, θερμές και ψυχρές πινελιές, που φέρουν πάνω τους οι μορφές, δίνουν τον ρυθμό και την κίνηση στο έργο. Σημαντικό ρόλο στον πίνακα αυτόν παίζει ο «ομιχλώδης» χώρος που περιβάλλει τις δύο χορεύτριες. Ο χώρος αυτός δίνει την εντύπωση ότι είναι αρχικά κενός, χωρίς προοπτική και οπτικό πεδίο. Μοιάζει σαν μια πυκνή επιφάνεια η οποία «ενισχύει» τις μορφές και πλάθεται μαζί μ’ αυτές, χωρίς οι μορφές να αυτονομούνται. Δημιουργεί έντονο κοντράστ (σκούρο φόντο – ανοιχτόχρωμη μορφή), με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται ιδιαίτερα ο όγκος των μορφών. | ||||||
| ΓΩΣΣΑΡΙ | ||||||
| Εξπρεσιονισμός: | ||||||
| Καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στη βόρεια Ευρώπη και ειδικότερα στη Γερμανία, ανάμεσα στο 1905 και το 1940, περισσότερο στον χώρο της ζωγραφικής, αλλά και του κινηματογράφου, της λογοτεχνίας κτλ. Οι εξπρεσιονιστές ζωγράφοι παραμόρφωναν την πραγματικότητα και χρησιμοποιούσαν έντονα χρώματα αδιαφορώντας για την πιστή ή αντικειμενική αναπαράσταση, σε μια προσπάθεια να εκφράσουν δυνατά συναισθήματα, διαμαρτυρία και την υποκειμενική τους ματιά σε ό,τι απεικόνιζαν. Στην Ελλάδα ο εξπρεσιονισμός αναπτύχθηκε ελάχιστα και εκφράστηκε μέσα από καλλιτέχνες όπως ο Γ. Μπουζιάνης, ο Μ. Βιτσώρης κ.ά. | ||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ | ||||||
| 1. Ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις που σας έρχονται στο μυαλό, όταν βλέπετε αυτό το έργο; | ||||||
| 2. Σας αρέσουν οι «Χορεύτριες» του Μπουζιάνη; Μοιάζουν με όσες χορεύτριες έχετε δει ως τώρα; Σε τι διαφέρουν; | ||||||
| 3. Πώς έχει πλάσει τους όγκους ο καλλιτέχνης; | ||||||
| 4. Με ποιον τρόπο καταφέρνει ο καλλιτέχνης να μιλήσει για τα συναισθήματά του, αλλά και γι’ αυτά των μορφών που απεικονίζει; | ||||||
| 5. Τι υφή νομίζετε ότι θα έχει ο πίνακας, αν τον αγγίξετε; | ||||||
| 6. Δώστε στο έργο έναν περιγραφικό τίτλο ο οποίος, κατά τη γνώμη σας, του ταιριάζει καλύτερα. | ||||||
| 7. Μπορεί να θεωρηθεί «ωραία» αυτή η ζωγραφική, παρόλο που δεν αναπαριστάνει πρόσωπα ή σώματα εξιδανικευμένα; | ||||||
| 8. Γιατί στην Ελλάδα ήταν δύσκολο να βρει πρόσφορο έδαφος ο εξπρεσιονισμός; | ||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | ||||||
| 1. Κάντε μια σπουδή αυτού του έργου αντιγράφοντάς το. | ||||||
| 2. Γράψτε μια ιστορία για τον πίνακα του Μπουζιάνη. Στη συνέχεια συζητήστε στην τάξη τις ιστορίες που γράψατε, για να διαπιστώσετε πόσες διαφορετικές εκδοχές και απόψεις θέασης ενός έργου υπάρχουν. | ||||||
| 3. Βρείτε πέντε λέξεις που περιγράφουν συναισθήματα και επιλέξετε τα κατάλληλα χρώματα με τα οποία θα εκφράσετε αυτά τα συναισθήματα σε έναν ζωγραφικό πίνακα. | ||||||
| ||||||
| 23 / 37 | ||||||
|
|