Υλικά: μπετόν, σίδηρος, άσφαλτος κ.ά. Έτος δημιουργίας: 1998-2004>br>
Τόπος: Νομός Αχαΐας και Νομός Αιτωλοακαρνανίας, Δυτική Ελλάδα Διαστάσεις: 2.252 μ. Μήκος
Σύντομο ιστορικό:
Η κατασκευή της γέφυρας που συνδέει την Πελοπόννησο με τη Στερεά Ελλάδα, από δυτικά, ήταν όραμα του πρωθυπουργού της Ελλάδας Χαρίλαου Τρικούπη από το 1889, το οποίο υλοποιήθηκε τελικά στις μέρες μας. Τη γέφυρα ανέλαβε να κατασκευάσει σύμπραξη τεχνικών εταιρειών με την επωνυμία «Γέφυρα Α.Ε.». Το έργο ξεκίνησε το 1998 και ολοκληρώθηκε το 2004.
Παρουσίαση του έργου:
Πρόκειται για μια καλωδιωτή γέφυρα με μήκος 2.252 μ. Τα υλικά της είναι μπετόν, σίδερο, ατσάλι, άσφαλτος κτλ. Η γέφυρα στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες*. Τα ανοίγματα μεταξύ των πυλώνων έχουν μήκος 286, 560, 560 και 286 μ. Υπάρχουν και δύο γέφυρες πρόσβασης. Έτσι, το συνολικό μήκος της γέφυρας είναι 3.500 μ. Τα θεμέλια των πυλώνων έχουν διάμετρο 90 μ. και επικάθονται στον πυθμένα της θάλασσας. Κάτω από τα θεμέλια έχουν τοποθετηθεί σε μεγάλο βάθος, κάθετα στον βυθό, σωλήνες ύψους 30 μ. και διαμέτρου 2 μ., γιατί ο βυθός δεν είχε βράχο, αλλά ήταν από λάσπη, άργιλο ή άμμο. Κάθε πυλώνας έχει τέσσερις βραχίονες, που ενώνονται σε μια μεταλλική κορυφή. Από την κορυφή αυτή ξεκινούν τα καλώδια. Κάθε καλώδιο αποτελείται από 70 συρματόσχοινα. Αυτά τα καλώδια συγκρατούν το κατάστρωμα της γέφυρας, το οποίο έχει τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας για τα αυτοκίνητα. Το κατάστρωμα αυτό, μήκους 2.252 μ., δεν εδράζεται (δηλαδή δε στηρίζεται) στους πυλώνες, αλλά κρέμεται εξ ολοκλήρου από τα καλώδια για προστασία από τους σεισμούς. Όλα τα χαρακτηριστικά της γέφυρας είναι εντυπωσιακά. Για παράδειγμα, το συνολικό ύψος κάθε πυλώνα είναι 227 μ. Ο πυλώνας είναι βυθισμένος 60 μ. μέσα στη θάλασσα. Από το οδόστρωμα μέχρι την κορυφή του ο πυλώνας έχει ύψος 113 μ. Το συνολικό του βάρος είναι 170.000 τόνοι.
Η γέφυρα σχεδιάστηκε για να αντέχει σε σύγκρουση με πλοίο 180.000 τόνων και ταχύτητας 16 μιλίων την ώρα. Αντέχει επίσης σε ταχύτητα ανέμου με δύναμη τυφώνα. Συγκριτικά, η γέφυρα αυτή συγκαταλέγεται στις δέκα μεγαλύτερες στον κόσμο και είναι μεγαλύτερη σε μήκος ακόμη και από την περίφημη Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο, η οποία έχει μήκος 1.966 μ.
Το τεχνικό αυτό έργο αντιμετώπισε και έλυσε πολλά προβλήματα, όπως είναι η σεισμικότητα της περιοχής, το μεγάλο βάθος της θάλασσας, το κακό υπέδαφος, η συνεχής τεκτονική απομάκρυνση του Ρίου από το Αντίρριο (8 χιλιοστά τον χρόνο) κ.ά.
Το μοναδικό αυτό τεχνολογικό επίτευγμα και πιθανώς το μεγαλύτερο τεχνικό έργο που κατασκευάστηκε ποτέ στη χώρα μας είναι πολύ σημαντικό για την οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξη της δυτικής Ελλάδας.
Ωστόσο, πέρα από την οικονομική και τεχνολογική διάσταση, αυτό το ανθρώπινο επίτευγμα έχει και μία ακόμη σημαντική διάσταση, την αισθητική. Η ομορφιά και το μεγαλείο αυτής της ανθρώπινης δημιουργίας είναι συγκλονιστικά. Από μακριά αντικρίζει κανείς ένα τεράστιο λεπτό τόξο (το κατάστρωμα), με έντονη δυναμική καμπύλη, που συνδέει τις δύο στεριές. Αυτό το τόξο είναι στεφανωμένο από τέσσερις διαφανείς πυραμίδες (τα καλώδια). Από κοντά, όταν διασχίζει κανείς τη γέφυρα με το αυτοκίνητό του, γοητεύεται από τη συμμετρική εναλλαγή των λευκών καλωδίων στο γαλάζιο φόντο του ουρανού, σε ύψος που φτάνει τα εκατό περίπου μέτρα. Σημαντικό συμμετρικό στοιχείο της γέφυρας είναι και οι λεπτές κολόνες φωτισμού, που στηρίζουν έναν γαλάζιο, μοντέρνου γεωμετρικού σχεδιασμού, προβολέα.
Ο άνθρωπος, με τη βοήθεια της επιστήμης και της σύγχρονης τεχνολογίας, κατασκεύασε αυτή την εντυπωσιακή γέφυρα. Μένουν πλέον ως κληρονομιά στις επόμενες γενιές η χρηστικότητα της λειτουργίας της και η μνημειακή ομορφιά της.
ΓΩΣΣΑΡΙ
Πυλώνας:
Μορφή υποστυλώματος, φέρουσα κατασκευή σε σχήμα Π, ή κατακόρυφη στήλη που στηρίζει επίπεδη ή θολωτή οροφή.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Έχετε δει από κοντά τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου; Την έχετε περάσει; Τι αίσθηση σας έδωσε;
2. Τι έχετε ακούσει γι’ αυτή τη γέφυρα; Έχετε δει ή γνωρίζετε άλλες παρόμοιες γέφυρες (στη Χαλκίδα, στο Σαν Φρανσίσκο, στην Ιαπωνία, στον Βόσπορο κτλ.);
Για να διευκολύνει τη μετάβαση από την Πελοπόννησο στη Στερεά Ελλάδα και το αντίστροφο. Προηγουμένως υπήρχαν σαράντα περίπου φέρι-μποτ που έκαναν πάνω από μισή ώρα για να μεταφέρουν επιβάτες, αυτοκίνητα και εμπορεύματα στην απέναντι ακτή. Τώρα σε δύο λεπτά μόνον περνάει απέναντι και μεγαλύτερος αριθμός αυτοκινήτων και πολύ πιο εύκολα. Απόκρυψη
4. Ποιες επιδράσεις, κοινωνικές και οικονομικές, θα έχει αυτό το έργο στην ευρύτερη περιοχή;
Ένα σύγχρονο κράτος, όπως η Ελλάδα, πρέπει να έχει άνετους δρόμους και εύκολες προσβάσεις σε όλα τα σημεία της χώρας. Τέτοιοι δρόμοι συνδέουν την Ελλάδα με την Ευρώπη σε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό δίκτυο. Πιο συγκεκριμένα, αναπτύσσονται οικονομικά οι περιοχές που συνδέονται με τη γέφυρα, αναπτύσσεται ο οικιστικός ιστός, αποκτά αξία η γη και διευκολύνονται πολύ το εμπόριο, οι μετακινήσεις και ο τουρισμός. Απόκρυψη
5. Πώς φαντάζεστε την πορεία κατασκευής της γέφυρας;
Κατ’ αρχάς έγινε ένας διαγωνισμός από το ελληνικό δημόσιο το 1991. Το 1996 κέρδισε τον διαγωνισμό μια σύμπραξη εταιρειών, βρέθηκαν οι τεχνικοί, το εργατικό προσωπικό, τα μηχανήματα. Συμφώνησαν οι τράπεζες που θα χρηματοδοτούσαν το έργο. Δόθηκαν λύσεις στα τεχνικά προβλήματα (σεισμικότητα, βάθος θάλασσας κτλ.) και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν από την Αγγλία πλωτές εξέδρες. Βοήθησε πολύ η τεχνογνωσία από τις πλωτές εξέδρες άντλησης πετρελαίου που υπάρχουν ανά τον κόσμο. Κατασκευάστηκαν τα βάθρα από μπετόν, τα οποία μεταφέρθηκαν και καταποντίστηκαν στον βυθό. Επάνω σ’ αυτά κατασκευάστηκαν οι πυλώνες και οι βραχίονες και μετά άρχισε η κατασκευή του καταστρώματος (εξήντα μέτρα κάθε εβδομάδα), το οποίο κρεμιόταν από τα καλώδια και από τις δύο πλευρές, μέχρι που συναντήθηκαν και ενώθηκαν. Απόκρυψη
6. Η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου μπορεί να θεωρηθεί και ως έργο τέχνης ή είναι μόνο τεχνολογικό επίτευγμα;
Ένα από τα χαρακτηριστικά των καλών τεχνών είναι ότι αυτές δεν είναι χρηστικές αλλά προσφέρουν μόνο αισθητική απόλαυση και αισθητική εμπειρία. Δε χρησιμεύουν δηλαδή σε κάτι. Εξαίρεση αποτελεί η αρχιτεκτονική, μία από τις καλές τέχνες, της οποίας το έργο, εκτός από τη λειτουργικότητά του, μπορεί να έχει και αισθητική αξία. Η γέφυρα αυτή συνδυάζει και τα δύο: λειτουργικότητα και μοναδική αισθητική. Απόκρυψη
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Κατασκευάστε από χαρτόνι ή άλλα απλά υλικά τη μακέτα μιας πρωτότυπης γέφυρας, φροντίζοντας να αποδώσετε όχι μόνο τα τεχνικά, αλλά και τα αισθητικά χαρακτηριστικά της.
2. Βρείτε και παρουσιάστε στην τάξη εικόνες από διάφορες γέφυρες (τοξωτές πέτρινες της Ηπείρου, γέφυρες του Σηκουάνα ή του Τάμεση, σύγχρονες γέφυρες από την Ιαπωνία κτλ.).
3. Συζητήστε τη σχέση τέχνης και επιστήμης (π.χ. Η αρχιτεκτονική ως τέχνη και ως λειτουργία).
2.Κωνσταντόπουλος, Ι. (2003). Ζεύξη Ρίου-Αντιρρίου, Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης: Πρόκληση για τον μηχανικό του 21ου αιώνα. Αθήνα: Διάλεξη στο Ε.Μ.Π. (27-05-2003).
3.Σπαθάρη, Έ. κ.ά. (2005). Η περιπέτεια μιας γέφυρας. Ζεύξη Ρίου-Αντιρρίου. Αθήνα: εκδ. Καπόν.