 |
||||||||
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ |
||||||||
| ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ | ||||||||
| 24 | ||||||||
| Λιθογραφία | ||||||||
ΕΡΠΕΤΑ (REPTILES) |
||||||||
Μόριτς Κορνέλις Έσερ (Maurits Cornelis Escher), χαράκτης, 1898-1972 |
||||||||
| ||||||||
 | ||||||||
| Βιογραφικό: | ||||||||
| Ο Μόριτς Κορνέλις Έσερ ήταν Ολλανδός χαράκτης, γνωστός για τις ξυλογραφίες και τις λιθογραφίες του. Το 1919 ξεκίνησε τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική και τη διακοσμητική τέχνη στη Σχολή του Χάαρλεμ. Το 1922 ολοκλήρωσε τις σπουδές του, έχοντας αποκτήσει εμπειρία στη χαρακτική και ιδιαίτερα στην ξυλογραφία. Η τέχνη του Έσερ, επηρεασμένη από τα μαθηματικά, αποτυπώνει το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη για τη συμμετρία. Ο Έσερ έγινε διάσημος με τα έργα του που δείχνουν τη σχετικότητα της αναπαράστασης των εικόνων. Σχεδίασε πουλιά των οποίων η σκιά μετατρεπόταν σταδιακά σε ψάρια. Σχεδίασε τρισδιάστατους χώρους τους οποίους ο θεατής αδυνατεί να προσδιορίσει, πότε δηλαδή πρόκειται για εσωτερικό και πότε για εξωτερικό χώρο, επάνω ή κάτω. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του είναι τα «Χέρια που σχεδιάζουν» (1948) και η «Συγγένεια» (1953). | ||||||||
| Παρουσίαση του έργου: | ||||||||
| Ο Έσερ και σ’ αυτό το έργο γοητεύει με την ευρηματικότητα και τη φαντασία του. Τα ερπετά του σχεδίου του, μέσα σε ένα ανοιχτό μπλοκ σχεδίου, μεταμορφώνονται και ζωντανεύουν. Από το γεωμετρικό σχέδιο του χαρτιού κάνουν έναν κύκλο ζωής, γίνονται τρισδιάστατα, ολοζώντανα, ρουθουνίζουν δυνατά και ξαναγίνονται επίπεδα σχέδια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το σχέδιο μέσα στο σχέδιο, δηλαδή το σχέδιο των επίπεδων ερπετών επάνω στο χαρτί. Τα ερπετά είναι τριών τόνων (άσπρο, γκρι ανοικτό και γκρι σκούρο) και είναι αναπτυγμένα με καθαρά γεωμετρικό τρόπο. Επαναλαμβάνονται ρυθμικά και «θηλυκώνουν» το ένα μέσα στο άλλο. Ο Έσερ πήρε αυτές τις ιδέες μελετώντας τα γεωμετρικά διακοσμητικά του παλατιού της Αλάμπρα στην Ισπανία και τα μετέτρεψε σε οργανικές στιλιζαρισμένες φόρμες, που μεταβάλλονται και μεταμορφώνονται συχνά σε κάτι άλλο. Τα σχήματα παραμένουν ερπετά, αλλά ζωντανεύουν. Ζωντανεύουν όμως πραγματικά; Ο Έσερ παίζει με τον θεατή. Τόσο τα επίπεδα όσο και τα τρισδιάστατα ερπετά είναι και τα δύο σχέδια του Έσερ. Τα γύρω αντικείμενα είναι πολύ προσεκτικά σχεδιασμένα, για να εντείνουν την ψευδαίσθηση του αληθινού και ζωντανού χώρου. Η διάταξη στη σύνθεση των αντικειμένων εξυπηρετεί οπτικά την κυκλική κίνηση των ερπετών. Τέσσερις όγκοι αντικειμένων στις τέσσερις γωνίες και μια έντονη καμπύλη αντικειμένων είναι ο δρόμος που ακολουθούν τα ερπετά. Τα μαθηματικά και η γεωμετρία, που είναι το κλειδί για να κατανοήσει κανείς τα περιβάλλοντα του Έσερ, τα οποία είναι αδύνατον να υπάρξουν στην πραγματικότητα, εδώ είναι εμφανή με συμβολικό τρόπο με το γεωμετρικό όργανο (το τρίγωνο) και το ανάπτυγμα (το πολύεδρο). Ωστόσο, δεν πρέπει να μένουμε μόνο στο οπτικό παιχνίδι και στην άριστη γνώση του Έσερ για το σχέδιο, που εντυπωσιάζει με την ακρίβεια και την λεπτή τονικότητά του τον θεατή. Η δύναμη του καλλιτέχνη που εμφυσά την πραγματική ζωή στο έργο του, όπως ο Πυγμαλίων, είναι το κυριότερο νόημα αυτού του έργου. | ||||||||
| ΓΩΣΣΑΡΙ | ||||||||
| Λιθογραφία: | ||||||||
| Είναι μέθοδος εκτύπωσης εικόνων. Πάνω σε μια επίπεδη επιφάνεια από πέτρα (λίθο) ή τσίγκο σχεδιάζεται με ειδικά λιπαρά μολύβια το σχέδιο. Κατόπιν μελανώνεται η επιφάνεια με ειδικό μελάνι, το οποίο καλύπτει μόνο το σχέδιο. Στη συνέχεια εφαρμόζεται χαρτί επάνω στο σχέδιο και με πίεση σε πρέσα εμφανίζεται το σχέδιο πάνω στο χαρτί. | ||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ | ||||||||
| 1. Περιγράψτε την εικόνα που βλέπετε. Τι το αξιοπερίεργο παρατηρείτε; Πόσα και ποια αντικείμενα είναι σχεδιασμένα; | ||||||||
| 2. Μέσα στο έργο υπάρχει ένα σχέδιο με ερπετά σε ένα φύλλο χαρτιού. Παρατηρήστε το καλά και περιγράψτε το. Πόσα διαφορετικών τόνων ερπετά έχουν σχεδιαστεί επάνω στο φύλλο χαρτιού; Πώς έχουν σχεδιαστεί μεταξύ τους; | ||||||||
| 3. Σχολιάστε τη σχέση των επίπεδα σχεδιασμένων ερπετών στο φύλλο χαρτιού με τα τρισδιάστατα σχεδιασμένα ερπετά τα οποία κινούνται στον χώρο. | ||||||||
| 4. Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο «ζωντανό» ερπετό; | ||||||||
| 5. Τι είδους ερπετά απεικονίζονται στο έργο; | ||||||||
| 6. Όσον αφορά τη σύνθεση του έργου, πώς έχει «ζυγίσει» ο καλλιτέχνης τα διαφορετικά στοιχεία; Με ποιον τρόπο ιεραρχεί το κύριο θέμα; Ποιοι είναι οι κύριοι άξονες της σύνθεσης; | ||||||||
| 7. Περιγράψτε τους τόνους και τα κοντράστ (αντιθέσεις) των φωτοσκιάσεων αυτού του έργου. Πώς έχει μοιράσει ο καλλιτέχνης τις σκιές και τους επιμέρους τόνους; | ||||||||
| 8. Πώς έχει πετύχει ο καλλιτέχνης τη διαφάνεια του ποτηριού και την τραχιά υφή του κάκτου και των ερπετών; | ||||||||
| 9. Ποιο είναι το νόημα αυτού του έργου; Για ποιον λόγο πιστεύετε ότι το δημιούργησε ο καλλιτέχνης; | ||||||||
| ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | ||||||||
| 1. Βρείτε άλλα έργα του Έσερ, φέρτε τα στην τάξη και συζητήστε γι’ αυτά. | ||||||||
| 2. Σχεδιάστε ζώα ή αντικείμενα που σταδιακά μετατρέπονται σε κάτι άλλο. | ||||||||
| 3. Σχεδιάστε εκ του φυσικού με μολύβι και με τονικό σχέδιο νεκρές φύσεις. | ||||||||
| ||||||||
| 24 / 37 | ||||||||
|
|