ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
 
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
29
Γλυπτική
ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΠΑΛΕΤΑ ΙΙ (PLASTIC PALETTE II)
Τόνυ Κραγκ (Tony Cragg), γλύπτης, γενν. το 1949
 
Υλικό: πλαστικό
Έτος δημιουργίας: 1985
Τόπος διατήρησης: ιδιωτική συλλογή
Διαστάσεις: 175 ? 170 εκ.
 
  
 
Βιογραφικό:
Ο Τόνυ Κραγκ είναι ένας από τους σημαντικότερους και αντιπροσωπευτικότερους καλλιτέχνες της νέας γλυπτικής της Αγγλίας. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών από το τέλος της δεκαετίας του 1960 έως τις αρχές του 1970. Την εποχή εκείνη ο μινιμαλισμός, η εννοιακή τέχνη και η άρτε πόβερα θεωρούνταν τα πιο δημοφιλή κινήματα – και η τεχνική του Κραγκ έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από αυτά. Στα έργα του ο Κραγκ χρησιμοποιεί έτοιμα υλικά και αντικείμενα, όπως από ξύλο και πλαστικό, δηλαδή επιλέγει υλικά που η κοινωνία καταναλώνει και πετάει και τους ξαναδίνει μια νέα μορφή και ποιητική αξία. Τοποθετεί τα γλυπτά του στο πάτωμα ή στον τοίχο και χρησιμοποιεί ζωηρά χρώματα. Στο έργο του «Cader Idris» (1986) τοποθετεί στο πάτωμα δύο ποδήλατα και ένα τραπέζι, τα οποία καλύπτει εξ ολοκλήρου με μικρά πολύχρωμα κομμάτια πλαστικού. Ο «Καθεδρικός ναός» (1991) και το «Διοικούμενο τοπίο» (1991) είναι δύο από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του.
 
Παρουσίαση του έργου:
Το έργο αυτό παρουσιάζει ό,τι δηλώνει και ο τίτλος του, μια παλέτα όπως αυτή που κρατούν οι ζωγράφοι. Το χαρακτηριστικό καμπυλόγραμμο σχήμα της διευκολύνει τον ζωγράφο να την κρατάει με το ένα του χέρι και να αναμειγνύει τα χρώματα στην επιφάνειά της με το άλλο του χέρι. Η «Πλαστική παλέτα ΙΙ» του Κραγκ έχει το εξωτερικό καμπυλόγραμμο σχήμα μιας πραγματικής παλέτας, αλλά τεράστιο μέγεθος. Ο Κραγκ δίνει με το έργο του την αίσθηση μιας πραγματικής παλέτας, με τα χρώματα και τις αναμείξεις τους, μετουσιώνει δηλαδή μινιμαλιστικά* το σχήμα και τα χρώματα ενός πραγματικού αντικειμένου σε γλυπτική. Η καταπληκτική ιδιαιτερότητα αυτού του έργου όμως (όπως και πολλών παρόμοιων γλυπτών του Κραγκ) είναι η χρήση θραυσμάτων διάφορων αντικειμένων από πλαστικό, όπως συσκευασιών, δοχείων, σκευών, εργαλείων. Τα θραύσματα αυτά, ομαδοποιημένα κατά χρώμα, απόχρωση και μέγεθος, έχουν τοποθετηθεί με ομοιόμορφο τρόπο σαν ένα είδος μωσαϊκού ή παζλ, καθώς ο Κραγκ επωφελείται από το σχήμα τους για την τελική μορφοποίηση του θέματός του. Με προσεκτικότερο κοίταγμα διακρίνουμε ένα κίτρινο πιάτο ή καπάκι, ένα κόκκινο παιδικό φτυαράκι, ένα κόκκινο πινέλο, ένα πράσινο δικτυωτό και άλλα θραύσματα, που δε μας φανερώνουν την αρχική τους χρήση. Μορφολογικά, το κενό ενδιάμεσα στα θραύσματα ως ουδέτερο χρώμα φόντου ενοποιεί και ολοκληρώνει τη συνολική μορφή του έργου.
Το έργο αποπνέει μια χαρούμενη διάθεση και προκαλεί ένα ευχάριστο ξάφνιασμα στον θεατή, φανερώνει όμως και τους προβληματισμούς του καλλιτέχνη. Η επιλογή αυτών των πρωτότυπων υλικών δεν είναι τυχαία. Ο Κραγκ έψαξε στις ακτές, αλλά και στις χωματερές και τους άλλους σκουπιδότοπους της Αγγλίας, για να μαζέψει όλα αυτά τα πεταγμένα, άχρηστα βιομηχανικά προϊόντα που μολύνουν το περιβάλλον. Τα έργα του αντιμετωπίζουν με χιούμορ, παρά με ιδιαίτερη κριτική διάθεση, αυτό το τεράστιο πρόβλημα της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με τόνους σκουπιδιών. Ο Κραγκ δίνει μια λύση, επαναχρησιμοποιεί και μετουσιώνει τα άχρηστα πλαστικά, αλλά δεν προτείνει συνολική λύση. Επισημαίνει και την αισθητική διάσταση αυτών των αντικειμένων όσον αφορά το σχήμα τους, την υφή τους και κυρίως το λαμπερό χρώμα τους. Ο προβληματισμός που εκφράζει το έργο έχει σχέση με τη μεταβιομηχανική εποχή, την εποχή των πλασματικών αναγκών του ανθρώπου, της μαζικής παραγωγής των αγαθών, της ανισοκατανομής του πλούτου και της ρύπανσης του περιβάλλοντος.
 
ΓΩΣΣΑΡΙ
Μινιμαλισμός (minimalism ή minimal art = τέχνη του ελαχίστου):
Ο όρος άρχισε να χρησιμοποιείται στη δεκαετία του 1960, για να περιγράψει κυρίως γλυπτά με γεωμετρικές φόρμες, τα οποία είναι εντελώς απλά και εκφράζουν μία και μοναδική ιδέα. Η minimal art εγκαταλείπει κάθε εκφραστικότητα ή ψευδαίσθηση και δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ιδέα που εκφράζεται ή υπονοείται και όχι τόσο στη μορφή και το υλικό που χρησιμοποιείται. Είναι ένα είδος εννοιακής τέχνης. Ο Carl Andre είναι ένας αντιπροσωπευτικός μινιμαλιστής γλύπτης.
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Τι σας θυμίζει αυτό το έργο;
 
2. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας παλέτας ζωγράφου;
 
3. Από τι υλικά είναι φτιαγμένη η παλέτα του Κραγκ;
 
4. Πώς έχει ομαδοποιήσει και ταξινομήσει ο καλλιτέχνης όλα αυτά τα κομμάτια;
 
5. Πώς έχει συνθέσει ο Κραγκ το έργο του;
 
6. Ποια είναι η πρώτη σας εντύπωση κοιτάζοντας αυτό το έργο; Τι σας ξάφνιασε;
 
7. Ποια σπασμένα πλαστικά αντικείμενα διακρίνετε στη σύνθεση;
 
8. Τι γνωρίζετε για το πρόβλημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος από τις άχρηστες πλαστικές συσκευασίες και άλλα πλαστικά απορρίμματα και για τις λύσεις που προτείνονται στο πρόβλημα αυτό;
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1.  Κατασκευάστε ομαδικά ένα γλυπτό χρησιμοποιώντας πολλά κουτάκια αλουμινίου.
2. Κατασκευάστε ομαδικά ένα επιτοίχιο ανάγλυφο χρησιμοποιώντας σπασμένα κομμάτια πλαστικών συσκευασιών.
3.  Συνθέστε και παρουσιάστε μια εργασία (project) με θέμα τη ρύπανση και την ανακύκλωση.
 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Barnes, L., Knode, M. et al. (1990). Tony Cragg: Sculpture 1975-1990. Newport: Newport Harbor Art Museum.
2.Celant, G. (1996). Tony Cragg. London: Thames and Hudson.
3.Contemporaries Monographies: Tony Cragg (1995). Paris: Centre G. Pompidou.
4.http://www.sculpture.org.uk/artists/TonyCragg
 
 29 / 37