ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
 
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
33
Ζωγραφική
ΣΤΑΥΡΩΣΗ (CORPUS HYPERCUBUS CRUCIFIXION)
Σαλβαδόρ Νταλί (Salvador Dali), ζωγράφος και χαράκτης, 1904-1989
 
Υλικό: ελαιογραφία σε μουσαμά
Έτος δημιουργίας: 1954
Τόπος διατήρησης: Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη, Η.Π.Α.
Διαστάσεις: 194 ? 124 εκ.
 
  
 
Βιογραφικό:
Ο σουρεαλιστής* ζωγράφος και χαράκτης Σαλβαδόρ Νταλί καταγόταν από τη Φιγκέρα της Ισπανίας. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Μαδρίτης. Έδινε έμφαση στη λεπτομέρεια και στην τεχνική δεξιοτεχνία. Με το έργο του «Πένθιμο παιχνίδι», το 1929, αναγνωρίστηκε στο Παρίσι ως ένας από τους σημαντικότερους σουρεαλιστές ζωγράφους. Επηρεασμένος από τα συγγράμματα του Φρόυντ, επιχείρησε να απεικονίσει με εκπληκτική αναπαραστατική δεξιοτεχνία και ακρίβεια το ασυνείδητό του, με την ελεύθερη ερμηνεία παραληρηματικών συνειρμών, όπως στα έργα του «Έξι εμφανίσεις του Λένιν πάνω σε ένα πιάνο», «Το άτερμον αίνιγμα» και «Η εμμονή της μνήμης».
 
Παρουσίαση του έργου:
Οι σταυρώσεις, ως θέμα θρησκευτικό και έντονα δραματικό, ακολουθούν συνήθως καθιερωμένους τρόπους απεικόνισης. Εδώ έχουμε μια σταύρωση την οποία ο Νταλί έχει αποδώσει με πολλά πρωτότυπα στοιχεία. Κατ’ αρχάς έχει κρατήσει τη συνήθη στις αγιογραφίες στάση του Χριστού στον Σταυρό και έχει απεικονίσει και τον ίδιο τον Σταυρό. Ωστόσο, αυτό που κυριαρχεί στο έργο είναι η συμβολική «αντιυλιστική» και «αντιμυστικιστική» άποψη του καλλιτέχνη, όπως χαρακτηριστικά είχε γράψει γι’ αυτό το έργο ο ίδιος ο Νταλί. Ο Χριστός και ο Σταυρός βρίσκονται στον αέρα, αιωρούνται. Ο Χριστός δεν είναι καρφωμένος στον Σταυρό. Ο Σταυρός αποτελείται από κύβους, ενώ τέσσερις μικροί κύβοι που αιωρούνται μπροστά συμβολίζουν πιθανώς τα καρφιά. Το φόντο είναι σκούρο, δραματικό και περιλαμβάνει ουρανό, τοπίο με βουνά, αλλά και πάτωμα με πλάκες ασπρόμαυρες. Το πάτωμα και το τοπίο συνδέονται με απροσδιόριστο τρόπο. Σε ένα είδος εξώστη, κάτω αριστερά, στέκεται ευλαβικά μια μορφή με αρχαιοπρεπές ένδυμα από πλούσια υφάσματα. Θεωρείται ότι είναι η αγαπημένη σύζυγος του Νταλί, η Γκαλά, πρωταγωνίστρια σε πολλά έργα του. Η μορφή αυτή έχει τοποθετηθεί εκεί για λόγους συνθετικούς, καθώς ο Σταυρός απεικονίζεται επάνω δεξιά και η μορφή κάτω αριστερά, αλλά και συμβολικούς: κάτω είναι ο άνθρωπος (ντυμένος, σε αντίθεση με τον γυμνό Χριστό), ευλαβικός προσκυνητής και θεατής του θείου δράματος, θυμίζοντας τις γνωστές απεικονίσεις της σταύρωσης, όπου μαζί με τον Εσταυρωμένο απεικονίζονται επίσης η Παναγία και ο αγαπημένος μαθητής του Ιησού Ιωάννης. Ο φωτισμός του έργου είναι υποβλητικός, εντείνοντας τη δραματικότητα της σκηνής. Η σκιά των χεριών επάνω στον Σταυρό τονίζει ότι ο Χριστός εδώ δεν είναι καρφωμένος πραγματικά, αλλά συμβολικά.
 
ΓΩΣΣΑΡΙ
Σουρεαλισμός (surrealisme):
Κίνημα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό του 20ού αιώνα, που προσπαθεί να εκφράσει τις λειτουργίες του ασυνείδητου και χαρακτηρίζεται από φανταστικές εικόνες και αταίριαστες αντιπαραθέσεις θεμάτων. Το 1924 ο Αντρέ Μπρετόν όρισε τον σουρεαλισμό ως «ψυχικό αυτοματισμό». Οι σουρεαλιστές, επηρεασμένοι από τη φροϋδική θεωρία, προσπαθούσαν να καταγράψουν την ελεύθερη ροή της σκέψης έξω από αισθητικές ή ηθικές ανησυχίες, οι τεχνικές τους όμως διαφέρουν.
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Σε τι διαφέρει η «Σταύρωση» του Νταλί από άλλες ανάλογες που έχετε δει στις ορθόδοξες εκκλησίες;
 
2. Τι παρατηρείτε στο φόντο;
 
3. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της σύνθεσης του έργου;
 
4. Πώς έχει σχεδιαστεί ο Σταυρός;
 
5. Πιστεύετε ότι αυτή η απεικόνιση υπηρετεί το θρησκευτικό συναίσθημα;
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Μελετήστε έργα του Σ. Νταλί.
 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Brook, C. (2000). Dali. Φλωρεντία.
2.Crucifixion (2000). London: Phaidon Press.
3.Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάνικα, τόμος 45. Αθήνα: Πάπυρος.
4.Porcu, C. (2007). Νταλί (Βιβλιοθήκη Τέχνης), εφημερίδα Καθημερινή.
5.http://en.wikipedia.org/wiki/Salvador_Dal%C3%AD
6.http://www.daligallery.com/
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΟ ΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ (ΡΑΦΑΗΛ – ΝΤΑΛΙ)
1. Σε τι μοιάζουν οι δύο Σταυρώσεις;
 
2. Σε τι διαφέρουν οι δύο Σταυρώσεις;
 
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΟ ΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ (ΡΑΦΑΗΛ – ΝΤΑΛΙ)
1. Βρείτε εικόνες βυζαντινές, μοντέρνες κτλ. Με θέμα τη Σταύρωση. Εκθέστε τες στην τάξη και σχολιάστε τες.
2.  Τροποποιήστε με κολάζ, με χρήση διάφορων εικόνων και στοιχείων την εικόνα μιας Σταύρωσης, δείχνοντας σεβασμό στη θρησκευτικότητα και τη δραματικότητα του θέματος.
3.  Βρείτε και συγκρίνετε εικόνες από έργα τέχνης με κοινό θέμα, αλλά φιλοτεχνημένα από διαφορετικούς καλλιτέχνες (π.χ. Αποκαθήλωση, Ανάσταση, Μυστικός Δείπνος, Ευαγγελισμός κτλ.).
 
 33 / 37