1.1 Ασφάλεια στο εργαστήριο


Κίνδυνοι και ασφάλεια

Εκτύπωση σελίδας

   
    Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όταν κάνουμε πειράματα στο σχολικό εργαστήριο, στην αίθουσα διδασκαλίας ή στο σπίτι πάντα υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος. Ο κίνδυνος μπορεί να προέλθει από τα αιχμηρά αντικείμενα, το ηλεκτρικό ρεύμα, τις χημικές ουσίες, τη φλόγα του λύχνου ή των σπίρτων, τα βιολογικά παρασκευάσματα, τις καλλιέργιες μικροβίων και πολλά άλλα σημεία που δεν μπορούμε να τα φανταστούμε.

Γεγονός πάντως είναι ότι οι κίνδυνοι αυτοί σχεδόν μηδενίζονται ή έχουν αμελητέες συνέπειες αν είμαστε προσεκτικοί, ακολουθούμε ακριβώς τις οδηγίες που μας δίνουν και τους κανόνες ασφάλειας του εργαστηρίου. Μη ξεχνάτε ποτέ το βασικό εργαστηριακό νόμο:

   

Επικίνδυνη κατάσταση + Ανθρώπινα λάθη = Ατύχημα

   


   
    Οδηγίες ασφάλειας για το εργαστήριο Φυσικής    
    Οδηγίες ασφάλειας υπάρχουν σε κάθε εργαστήριο, είτε αυτό είναι το σχολικό, είτε ενός νοσοκομείου, ενός επιστημονικού κέντρου ή μιας βιομηχανίας. Αυτές είναι πάντα αναρτημένες σε εμφανές σημείο του εργαστηρίου και πρέπει να τις τηρούμε σχολαστικά για να αποφύγουμε τα ατυχήματα.

Όταν βρίσκομαι στο σχολικό εργαστήριο Φυσικής, αλλά και όταν πειραματίζομαι στο σπίτι πρέπει:
1. Να ακολουθώ ακριβώς όλες τις οδηγίες που μου δίνονται από τον καθηγητή μου ή υπάρχουν στον σχολικό Εργαστηριακό Οδηγό.
2. Να χρησιμοποιώ στο εργαστήριο μόνο τις συσκευές που μου έχει υποδείξει ο καθηγητής και αφού πρώτα μάθω πως λειτουργούν.
3. Να μελετώ καλά κάθε πείραμα πριν από το μάθημα. Έτσι εξοικονομώ χρόνο και αποφεύγω ανεπιθύμητα λάθη και ατυχήματα.
4. Φορώ πάντα ποδιά και προστατευτικά γυαλιά αν το προβλέπουν οι οδηγίες ασφάλειας της συγκεκριμένης άσκησης.
5. Ποτέ δε βάζω το βύσμα στην πρίζα χωρίς την άδεια του καθηγητή μου.
6. Ποτέ δεν ανάβω μια εστία θέρμανσης χωρίς την άδεια και την επίβλεψη του καθηγητή. Πάντα θυμάμαι να σβύνω την εστία αμέσως μετά τη χρησιμοποίησή της.
7. Ποτέ δεν πιάνω με γυμνό χέρι τα αντικείμενα που έχουν θερμανθεί. Χρησιμοποιώ πάντα αντιθερμικό γάντι ή πανί.
8. Δεν πιέζω ποτέ γυάλινους σωλήνες, θερμόμετρα ή άλλα εύθραστα αντικείμενα, επειδή υπάρχει κίνδυνος να σπάσουν και να με τραυματίσουν.
9. Προσέχω όταν χρησιμοποιώ χημικές ουσίες. Ξεπλένω αμέσως με άφθονο νερό τα σημεία του δέρματος ή τα μάτια μου αν τυχόν πέσει κάποια χημική ουσία πάνω τους.
10. Δε μετακινούμαι μέσα στο εργαστήριο χωρίς την άδεια του καθηγητή.

   
       
   


   
    Σύμβολα για την ασφάλεια    
    Τα σύμβολα ασφαλείας μας προειδοποιούν για πιθανούς κινδύνους που εμπεριέχει μια συγκεκριμένη δραστηριότητά μας. Σε όλες τις εργαστηριακές ασκήσεις θα υπάρχουν τα σχετικά σύμβολα με τους πιθανούς κινδύνους. Για αυτό πριν αρχίσουμε μια εργαστηριακή άσκηση, βεβαιωνόμαστε ότι γνωρίζουμε τη σημασία κάθε συμβόλου ασφαλείας που υπάρχει σε αυτή. Τα σύμβολα που θα χρησιμοποιηθούν είναι τα παρακάτω. Πρέπει οπωσδήποτε να τα μάθουμε.

 

   
   


   
    Άσκηση    
    Στην εικόνα βλέπετε ένα σχολικό εργαστήριο σε πλήρη λειτουργία. Όμως, σκόπιμα φαίνεται να υπάρχουν πολλές ''απροσεξίες'' που εμπεριέχουν κινδύνους. Για να σας βοηθήσουμε να εντοπίσετε τους πιθανούς κινδύνους, τους έχουμε αριθμήσει. Αν δεν καταλαβαίνετε τον κίνδυνο που υπάρχει από την αντίστοιχα λανθασμένη ενέργεια σε κάθε αριθμημένο σημείο της εικόνας, απλώς αφήστε το δείκτη του ποντικιού σας πάνω στον αριθμό. Θα ανοίξει ένα παράθυρο στο οποίο περιγράφεται η λανθασμένη ενέργεια και ο κίνδυνος που εγκυμονείται.

 


 

   
       
Νερό πάνω σε 
γυαλισμένο πάτωμα. 
Γλιστράει Μπουκάλια με εύφλεκτα και
καυστικά υγρά, λόγου χάρη
αιθέρας ή υδροχλωρικό οξύ,
βρίσκονται στο πάτωμα, με
κίνδυνο κάποιος να 
γλιστρήσει στα χυμένα 
νερά και να αναποδογυρίσει 
τα μπουκάλια. Ψηλές συσκευές στην άκρη του
πάγκου, όπως είναι το ποτήρι
ζέσης επάνω στον τρίποδα με
ένα μακρύ σιφώνιο που 
προεξέχει. Ένας μαθητής βάζει από απροσεξία
το χέρι του στο ζεστό μεταλλικό
τρίποδα θέρμανσης. 
Κίνδυνος εγκαύματος! Ένας δοκιμαστικός σωλήνας που 
θερμαίνεται, είναι στραμμένος προς
τέτοια κατεύθυνση, ώστε το βραστό
υγρό μπορεί να πεταχτεί στη 
μαθήτρια. Ένας δοκιμαστικός σωλήνας έχει
θερμανθεί, ενώ περιέχει μια
δυσανάλογη μεγάλη ποσότητα
υγρού ώστε το καυτό υγρό να
ξεχειλίζει. Ορθοστάτης που θα αναποδογυρίσει
μόλις χρησιμοποιηθεί επειδή είναι
συναρμολογημένος με λανθασμένο
τρόπο. Ένα μεταλλικό κατσαβίδι (όχι δοκιμαστικό
τάσης) χρησιμοποιείται σε πρίζα.
Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας. Βαριά μεταλικά αντικείμενα κρέμονται
από λεπτό σπάγκο ή από σύρμα 
(στο πείραμα με τις τροχαλίες) με 
κίνδυνο να πέσουν και να προξενήσουν
ζημιά ή ατύχημα. Μακριά μαλλιά και φαρδιά ρούχα κοντά
στη φλόγα του λύχνου υγραερίου, 
μπορεί να τσουρουφλιστούν. Χημικές ουσίες σε μπουκάλια που πριν
περιείχαν αναψυκτικά και που έχουν
ακόμα τις ετικέτες τους μπορεί να 
εκληφθούν σαν τέτοια. Υγρά που χύνονται επάνω από το ύψος
των ματιών (εδώ μέσα σε μια προχοΐδα). Οι έξοδοι του εργαστηρίου έχουν
μπροστά τους εμπόδια. Οι μαθητές βρίσκονται πολύ κοντά 
στο σημείο όπου γίνεται η επίδειξη 
πειραμάτων από τον καθηγητή. Μαθητής πετάει χαρτάκι με 
αυτοσχέδια σφεντόνα. Μαθητής μεταφέρει μεγάλο φορτίο,
το οποίο του εμποδίζει την ορατότητα
καθώς περπατάει. Οι κανονισμοί ασφαλείας βρίσκονται
σε μέρος που δεν μπορούν να 
διαβαστούν με ευκολία από τους
μαθητές. Λαστιχένιοι σωλήνες που βρίσκονται 
ανάμεσα σε μπουκάλια και σε άλλες 
συσκευές μπορούν εύκολα να 
προκαλέσουν την πτώση των 
διάφορων αντικειμένων από τον 
εργαστηριακό πάγκο. 
Η ακαταστασία στους πάγκους 
μπορεί να γίνει αφορμή για πολλά 
ατυχήματα. Δοχεία που δε 
χρησιμοποιούνται δεν πρέπει
να βρίσκοτναι επάνω στον πάγκο.