ΒΟΗΘΕΙΑ
Το ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟ δεν είναι ένα απλό εκπαιδευτικό λογισμικό Φυσικής με βασικό στόχο την οπτικοποίηση και προσομοίωση βασικών πειραμάτων της Φυσικής. Επειδή στόχο έχει να αντικαταστήσει τα υπάρχοντα βιβλία, πρέπει να καλύψει όλη τη διδακτέα ύλη του μαθήματος συνδυάζοντάς τη με τις διαδραστικές και πολυμεσικές δυνατότητες των Η/Υ. Ο ουσιαστικός στόχος του πειραματισμού του ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟΥ είναι πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η αντικατάσταση και ο εμπλουτισμός του κοινού βιβλίου με ηλεκτρονικό, χρησιμοποιώντας την υπάρχουσα τεχνολογία. Η ανάγνωση κειμένων στην οθόνη κουράζει, γι’ αυτό έγινε προσπάθεια τόσο ελάττωσής τους όσο και κατανομής τους σε διαφορετικά παράθυρα. Επειδή η αλλαγή από τα υπάρχοντα βιβλία στα πολυμεσικά ηλεκτρονικά βιβλία πρέπει να γίνει σταδιακά, η δομή του ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟΥ προσομοιάζει τα υπάρχοντα βιβλία και καλύπτει όλες τις συνιστώσες τους. Εμπεριέχει δηλαδή ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΟΔΗΓΟ και ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ. Επίσης δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης μέσω συνδέσμων αλλά και συγκεντρωτικά μέσω της πρώτης σελίδας σε ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΛΕΞΙΚΟ και ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ.
Το ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟ μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέσω CD είτε με αυτόματη εκκίνηση είτε πατώντας το αρχείο ΕΚΚΙΝΗΣΗ.EXE.
Το ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟ έχει αρθρωτή δομή, ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμο μέσω μιας σχετικά γρήγορης σύνδεσης διαδικτύου. Το πρώτο μέρος περιέχει την πρώτη σελίδα "ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ", και τις οριζόντιες αναφορές "ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ", "ΛΕΞΙΚΟ", "ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ", "ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ" και "ΒΟΗΘΕΙΑ".
Το ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟ έχει προτεινόμενη επιλογή οθόνης 1024Χ768 pixel, έτσι να είναι δυνατή η εμφάνιση πολλαπλών παραθύρων και η τακτοποίησή τους σε θέσεις που επιθυμεί ο χρήστης. Αν όμως ο χρήστης επιθυμεί μεγαλύτερα γράμματα και καλύτερη ευκρίνεια μπορεί να εργαστεί σε οθόνη 800Χ600 pixel όπου κάθε παράθυρο καλύπτει όλη την οθόνη του υπολογιστή.
Εάν ο χρήστης δεν έχει το CD-ROM του ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟΥ μπορεί να κατεβάζει το υλικό από το Διαδίκτυο, κομμάτι κομμάτι και να το εγκαθιστά τμηματικά στον υπολογιστή του.
Μπορεί δηλαδή να κατεβάζει και να εγκαθιστά είτε ένα ένα κεφάλαιο (αν έχει γρήγορη σύνδεση) είτε ένα ένα μάθημα (αν έχει αργή σύνδεση).
Αυτό γίνεται με απλό τρόπο. Σε κάθε περίπτωση ο χρήστης κατεβάζει πρώτα και εγκαθιστά τη βασική δομή του ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟΥ (τα περιεχόμενα). Μετά την εγκατάσταση του υλικού αυτού μπορεί να κάνει κλικ για να δει οποιοδήποτε κεφάλαιο ή μάθημα επιθυμεί. Επειδή αυτό όμως δεν θα υπάρχει εγκαταστημένο στον υπολογιστή του, αντί γι αυτό, θα δει μια οθόνη που θα τον προτρέπει να κατεβάσει και να εγκατασταστήσει το συγκεκριμένο κεφάλαιο ή μάθημα.
Κατεβάζοντας και εγκαθιστώντας το αντίστοιχο αρχείο, το ανάλογο υλικό θα τοποθετείται αυτόματα στους φακέλους που του αντιστοιχούν.

Με την εκκίνηση του ΜΕΤΑΒΙΒΛΙΟΥ εμφανίζεται μια σελίδα η οποία δίνει πρόσβαση στα περιεχόμενα του βιβλίου. Σε μια στήλη αριστερά υπάρχουν οι επιλογές των κεφαλαίων του βιβλίου ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ, ΟΠΤΙΚΗ, ΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ & ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ και ΑΤΟΜΙΚΗ & ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ. Κάτω αριστερά υπάρχουν οι επιλογές ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ και ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ οι οποίες δίνουν πρόσβαση στα αντίστοιχα βιβλία. Επιλέγουμε πρώτα το βιβλίο που θέλουμε να μελετήσουμε και μετά το κεφάλαιο. Τότε εμφανίζονται στο κεντρικό τμήμα της οθόνης τα μαθήματα που περιέχει το επιλεγμένο βιβλίο στο αντίστοιχο κεφάλαιο.
Στο κάτω μέρος της σελίδας και σε οριζόντια διάταξη υπάρχουν οι επιλογές ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΛΕΞΙΚΟ και ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ που δίνουν πρόσβαση στις αντίστοιχες συνιστώσες του βιβλίου. Στη συνέχεια υπάρχουν οι επιλογές [εικόνα με ανθρωπάκι] που δίνει πρόσβαση στους συντελεστές του βιβλίου και [εικόνα με ερωτηματικό] που δίνει πρόσβαση στη ΒΟΗΘΕΙΑ.![]()
(εικονίδια συντελεστών και βοήθειας)
Επιλέγοντας “ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ”, μετά το κεφάλαιο “1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ” και το μάθημα “1.1 Μέτρηση μήκους, εμβαδού και όγκου”, εμφανίζεται στο κεντρικό παράθυρο το βασικό περιεχόμενο αυτού του μαθήματος. Αυτά τα παράθυρα είναι σελίδες του προγράμματος πλοήγησης και μπορούν να λειτουργήσουν παράλληλα με άλλες εφαρμογές. Δεν δίνεται η δυνατότητα να ανοίγουν πολλά παράθυρα μαθημάτων για να αποφεύγεται η χαοτική κατάσταση που συνήθως παρουσιάζεται. Τα κεντρικά παράθυρα όλων των μαθημάτων έχουν την ίδια δομή. Χωρίζονται σε τέσσερα μέρη. Στο πάνω αριστερά παρουσιάζεται ένα ανιμέισιον με το βασικό αντικείμενο του μαθήματος σε εξέλιξη. Έχει δε ως υπότιτλο τη σχετική επεξήγηση. Σε περίπτωση που το ανιμέισιον σταματήσει να κινείται πατήστε το πλήκτρο F5.
Στο πάνω δεξιά τμήμα του παράθυρου υπάρχει πάντα η αφόρμηση του μαθήματος με επεξηγήσεις ή απλές ερωτήσεις σχετικές με το διπλανό ανιμέισιον. Μετά την επιλογή από το χρήστη μιας απάντησης ανοίγει ένα μικρό παράθυρο με σχετική επεξήγηση. Επίσης οι νέες έννοιες που εμφανίζονται είναι με έντονα γράμματα και έχουν συνδέσμους με τους αντίστοιχους ορισμούς τους οι οποίοι εμφανίζονται σε αναδυόμενα παράθυρα. Στο τέλος δίνεται η δυνατότητα ηχητικών σχολίων με αριστερό κλικ στο εικονιζόμενο ηχείο.
Στο κάτω αριστερά τμήμα του παράθυρου υπάρχει η κεντρική ύλη και ανάπτυξη του μαθήματος. Υπάρχουν οι ορισμοί και/ή οι ιδιότητες των βασικών εννοιών. Όπως και στην αφόρμηση οι νέες έννοιες είναι γραμμένες με έντονα γράμματα και έχουν συνδέσμους με τους σχετικούς ορισμούς τους. Οι ήδη γνωστές έννοιες είναι γραμμένες επίσης με έντονα γράμματα αλλά διαφορετικού χρώματος και έχουν αντίστοιχους συνδέσμους που υπενθυμίζουν στο χρήστη τους ορισμούς τους.
Στο κάτω δεξιά τμήμα του παράθυρου υπάρχει ένα ανιμέισιον με τις βασικές κινήσεις του αντιπροσωπευτικού πειράματος του μαθήματος. Κάνοντας αριστερό κλικ στο ανιμέισιον εμφανίζεται παράθυρο του "ΕΙΚΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ", όπου ο χρήστης καλείται να εκτελέσει βήμα προς βήμα το πείραμα.
Στο "ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ" φαίνεται ένα ράφι με τα βασικά όργανα του κεφαλαίου. Όταν περνάει ο δείκτης πάνω κάθε όργανο, τότε εμφανίζεται το όνομά του. Ο μαθητής ακολουθεί βήμα προς βήμα τις οδηγίες και κατεβάζει τα όργανα του πειράματος διαδοχικά με αριστερό κλικ. Ο διάλογος του καθηγητή με τον μαθητή βοηθάει να επισημάνει ο χρήστης τα σημαντικά σημεία του πειράματος. Η επανειλημμένη εκτέλεση του πειράματος είναι απαραίτητη για να καταλάβει και να μάθει ο χρήστης την ύλη του σχετικού μαθήματος. Το παράθυρο κλείνει κάνοντας αριστερό κλικ στο Χ.
Στο κάτω μέρος του κεντρικού παράθυρου υπάρχουν κατά σειρά:
ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ, που ανοίγει ένα παράθυρο με κυρίως δευτερεύουσες πληροφορίες για το αντικείμενο του μαθήματος.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ, όπου υπάρχουν α) άσκηση σχηματισμού προτάσεων με τις βασικές έννοιες του μαθήματος, β) βασικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής με τις απαντήσεις τους εμφανιζόμενες σε μικρά αναδυόμενα παράθυρα, γ) προβλήματα και συχνά δ) μια εργασία.
Π 1,2,3,4…, απ’ όπου ο χρήστης μπορεί να πάει στην αρχική σελίδα περιεχομένων και στα άλλα μαθήματα του κεφαλαίου, όπως αυτά είναι αριθμημένα. Στο επόμενο ή προηγούμενο μάθημα οδηγούν και τα βελάκια που βρίσκονται στις άκρες της σειράς των επιλογών.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, απ’ όπου ο χρήστης μπαίνει στο παράθυρο των τεχνολογικών εφαρμογών. Η προεπιλογή είναι να παρουσιάζονται οι εφαρμογές που είναι σχετικές με το μάθημα. Αλλά το παράθυρο δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να δει όλες τις τεχνολογικές εφαρμογές που αναφέρονται στο βιβλίο.
ΛΕΞΙΚΟ, απ’ όπου ο χρήστης μπαίνει στη σελίδας με τις επεξηγήσεις και ορισμούς όλων των εννοιών του βιβλίου.
Η είσοδος στον ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΟΔΗΓΟ γίνεται μόνο από την αρχική σελίδα περιεχομένων, επιλέγοντας διαδοχικά "ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΟΔΗΓΟ", κεφάλαιο και τελικά μάθημα. Είναι διδακτική επιλογή μας να μην ανοίγουν περισσότερα από δυο παράθυρα στο βιβλίο για να αποφευχθεί η δημιουργία χαοτικών καταστάσεων.
Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ περιέχει κατά σειρά με τους στόχους των πειραμάτων, εισαγωγικές γνώσεις, εικόνες με τα όργανα και τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν, τους κινδύνους που μπορούν να παρουσιαστούν κατά την εκτέλεση των πειραμάτων και συνεχίζει με λεπτομερή περιγραφή (βήμα προς βήμα) των πειραμάτων που θα γίνουν στο εργαστήριο.
Προτείνουμε όπως η σελίδα αυτή να εκτυπώνεται σε χαρτί κάνοντας αριστερό κλικ στο εικονίδιο του εκτυπωτή που υπάρχει πάνω δεξιά στο παράθυρο. Από το συνηθισμένο παράθυρο εκτύπωσης μπορούμε να επιλέξουμε να εκτυπωθεί όλη ή μέρος της σελίδας καθώς επίσης σε έγχρωμη ή ασπρόμαυρη μορφή. Στο εργαστήριο παίρνουμε αυτά τα χάρτινα φύλλα, όπου σημειώνουμε τις μετρήσεις μας. Μετά το τέλος των πειραμάτων γράφουμε τις μετρήσεις στην έκθεση εκτέλεσης των πειραμάτων ανοίγοντας τον κειμενογράφο και μεταφέροντας τις σχετικές οδηγίες του βιβλίου με απλές εντολές αντιγραφή-επικόλληση.
Το βιβλίο καθηγητή είναι σχετικά απλοποιημένο και περιέχει τις βασικές οδηγίες για τη διδασκαλία κάθε μαθήματος. Στην αρχή (Ενότητα 1.0) παρουσιάζεται η δομή και οι στόχοι του ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ. Εδώ υπάρχει και ένας σχετικά μεγάλος κατάλογος δικτυακών τόπων όπου ο καθηγητής θα μπορούσε να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες ή/και προϊόντα. Οι άλλες ενότητες αντιστοιχούν στα μαθήματα του ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ και περιγράφουν τα βασικά στοιχεία κάθε μαθήματος. Συγκεκριμένα για κάθε μάθημα στο ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ αναφέρονται: α) Οι διδακτικοί στόχοι του μαθήματος. β) Οι βασικές επιστημονικές ιδέες του μαθήματος. Σε αυτό το τμήμα δίνονται απλές ενδείξεις επειδή πιστεύουμε ότι ο καθηγητής και γνωρίζει και μπορεί να αναζητήσει περισσότερη πληροφορία σε σύγχρονες πηγές. γ) Δυσκολίες που παρουσιάζουν οι μαθητές για συγκεκριμένες έννοιες του μαθήματος. Αν και κάθε παιδί παρουσιάζει τις ιδιαιτερότητές τους, πρόσφατες παιδαγωγικές έρευνες έχουν δείξει ότι αρκετοί μαθητές έχουν συγκεκριμένες εναλλακτικές (λανθασμένες) αντιλήψεις για μερικές φυσικές έννοιες. Η γνώση αυτών των εναλλακτικών αντιλήψεων από τον καθηγητή, του δίνει τη δυνατότητα να βοηθήσει τους μαθητές του να αναδομήσουν το πλαίσιο σκέψης τους. δ) Λέξεις κλειδιά που πρέπει να εστιάσει ο καθηγητής. ε) Τέλος παρουσιάζονται τα βασικά βήματα που προτείνουμε να ακολουθήσει ο καθηγητής στη διδασκαλία του μαθήματος για την καλύτερη παρουσίαση της ύλης του κατά τη γνώμη μας. Φυσικά ο καθηγητής μπορεί να επιλέξει άλλες διαδικασίες που αρμόζουν περισσότερο στο τεμπεραμέντο του και το επίπεδο της τάξης του.
Η πρόσβαση στο ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ γίνεται από την αρχική σελίδα των περιεχομένων αφού πρώτα επιλέξουμε ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ, μετά το κεφάλαιο και τέλος το μάθημα που επιθυμούμε να κοιτάξουμε.
Πρόσβαση στη σελίδα ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ είναι δυνατή τόσο από την αρχική σελίδα περιεχομένων όσο και από κάθε μάθημα. Η σελίδα χωρίζεται σε δυο μέρη. Αριστερά παρουσιάζονται οι τίτλοι των τεχνολογικών εφαρμογών και δεξιά εμφανίζεται η περιγραφή της επιλεγμένης τεχνολογικής εφαρμογής.
Όταν η είσοδος σε αυτή τη σελίδα γίνει από τα περιεχόμενα τότε παρουσιάζονται όλες οι τεχνολογικές εφαρμογές που αναφέρονται στο βιβλίο κατά αλφαβητική σειρά. Όταν η είσοδος στη σελίδα γίνεται από ένα συγκεκριμένο μάθημα τότε δίνονται δυο επιλογές. Α) Να παρουσιάζονται μόνο οι τεχνολογικές εφαρμογές που είναι σχετικές με το αντίστοιχο μάθημα και Β) να παρουσιάζονται όλες οι εφαρμογές που αναφέρονται στο βιβλίο. Ως πρώτη επιλογή είναι η Α.
Πρόσβαση στη σελίδα ΛΕΞΙΚΟ είναι δυνατή τόσο από την αρχική σελίδα περιεχομένων όσο και από κάθε μάθημα χωριστά. Η σελίδα χωρίζεται σε δυο μέρη. Αριστερά παρουσιάζονται όλες οι βασικέ έννοιες Φυσικής που αναφέρονται στο βιβλίο και δεξιά εμφανίζεται ο ορισμός (ή περιγραφή) της επιλεγμένης από το χρήστη έννοιας.
Το ευρετήριο στο ΜΕΤΑΒΟΟΚ έχει την ίδια σημασία όπως και στα υπάρχοντα χάρτινα βιβλία. Επιπλέον όμως δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να προσεγγίσει άμεσα μέσω διασύνδεσης τη θέση που βρίσκεται ο αντίστοιχος όρος Φυσικής.