Κεντρική Σελίδα > Προγράμματα > Αξιολόγηση > Εσωτερική Αξιολόγηση II

ΠΠΕ:61

Πλαίσιο κειμένου:   
Εσωτερική Αξιολόγηση και Προγραμματισμός του Εκπαιδευτικού Έργου στη Σχολική Μονάδα

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ:
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Τμήμα Αξιολόγησης

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ:
Ιωσήφ Σολομών, Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ. Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ:
Χ. Δούκας, Α. Κότσιρα, Α. Κωστάκη,
Ζ. Μπέλλα, Γ. Πασιάς, Α. Τσατσαρώνη.

Μέλη Ομάδας Επιστημονικής Υποστήριξης του Προγράμματος:
Κ. Κ.Αρβανιτάκης, Π. Καπίδης, Ε. Κατσαρού, Ε. Λουλακάκη, Σ. Μποφυλάτος, Α. Παύλου,
Α. Σμυρνιωτοπούλου, Α. Σταυρίδου, αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί στο Τμήμα Αξιολόγησης του ΠΙ.

Αναγκαιότητα:

Οι άξονες του προγράμματος -Εσωτερική αξιολόγηση, αποτίμηση του εκπ/κού έργου και προγραμματισμός του εκπ/κού έργου στη σχολική μονάδα- αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τη διαθέσιμη επιστημονική γνώση, σύμφωνα με την οποία η εμπλοκή των εκπ/κών στις διαδικασίες διερεύνησης, δηλαδή τη συλλογή, την ανάλυση και την επεξεργασία της πληροφορίας, αποτελεί την αναγκαία συνθήκη για τη βελτίωση της ποιότητας του συντελούμενου έργου. Παράλληλα, οι επιδιώξεις του προγράμματος εναρμονίζονται με ένα βασικό στόχο της σημερινής εκπαιδευτικής πολιτικής, ο οποίος συνδέεται με την ενεργητική συμμετοχή των συντελεστών της σχολικής μονάδας στις διαδικασίες ενός αποκεντρωμένου συστήματος εκπαιδευτικού σχεδιασμού. Η σχολική μονάδα γίνεται ο πυρήνας όπου προσδιορίζεται και ασκείται το σύνολο των δράσεων, που στοχεύουν στην εξασφάλιση των συνθηκών για την προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ανάπτυξη των μαθητών στο πλαίσιο των τοπικών, εθνικών και ευρωπαϊκών αναγκών και συνθηκών. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η έμφαση, η οποία δίνεται στην εσωτερική αξιολόγηση και τον προγραμματισμό του εκπ/κού έργου, εναρμονίζεται με τους στόχους της σημερινής εκπαιδευτικής πολιτικής - σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο - για την ανάδειξη των κατάλληλων διαδικασιών αξιολόγησης του εκπ/κού έργου στο επίπεδο της σχολικής μονάδας. Τέλος, ο εμπλουτισμός των ερευνητικών εργαλείων που είναι διαθέσιμα σήμερα με νέα και κατάλληλα μέσα για την περιγραφή των σχολικών πρακτικών και των κοινωνικών/παιδαγωγικών σχέσεων συμβάλλει στο γενικό στόχο της εκπαιδευτικής πολιτικής, σύμφωνα με τον οποίο δίνεται έμφαση στον προσδιορισμό των στοιχείων εκείνων που συνθέτουν την ποιότητα της εκπαίδευσης και συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος.

Στόχοι:

Σκοπός του προγράμματος ήταν ο πειραματισμός σε διάφορες μεθόδους προγραμματισμού και αξιολόγησης του εκπ/κού έργου με τη χρησιμοποίηση μέσων, εργαλείων και τεχνικών αξιολόγησης που θα υποστηρίζουν τη ροή/ανταλλαγή και επεξεργασία των πληροφοριών, τόσο στο τοπικό επίπεδο όσο και μεταξύ τοπικού και κεντρικού επιπέδου. Οι ειδικότεροι στόχοι του προγράμματος οι οποίοι συνδέονται με τη διαμόρφωση, τη δοκιμή και την αξιολόγηση ενός προτύπου πλαισίου για την εσωτερική αξιολόγηση και τον προγραμματισμό του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα, ήταν:

1. Η ηλεκτρονική σύνδεση των σχολείων για ανταλλαγή δεδομένων και πληροφόρησης, με τη δημιουργία Δικτύου Εκπαιδευτικής Πληροφόρησης (Δ.Ε.Π.) για συγκέντρωση, μελέτη και αξιοποίηση των δεδομένων που σχετίζονται με το εκπ/κό έργο της Σ.Μ.
2. Η καταγραφή γενικών δεδομένων σχετικά με το εκπ/κό δυναμικό, την υλικοτεχνική υποδομή, τις παιδαγωγικές σχέσεις, τις εκπαιδευτικές πρακτικές, τη διοίκηση, οργάνωση και λειτουργία της Σ.Μ.
3. Η ανάπτυξη και εφαρμογή ποσοτικών και ποιοτικών ερευνητικών εργαλείων, καθώς και η εκτίμηση της λειτουργικότητας των εργαλείων αυτών, για τον προγραμματισμό του εκπ/κού έργου με διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης.
4. Η δραστηριοποίηση και η αναζήτηση νέων διαδικασιών συμμετοχής των παραγόντων της σχολικής ζωής και εκπαίδευσης (ενεργοποίηση συλλόγου διδασκόντων, γονέων, μαθητικών κοινοτήτων, φορέων, κ.τ.λ.) στην εσωτερική αξιολόγηση των παραμέτρων και των παραγόντων του εκπ/κού έργου σε επίπεδο Σ.Μ.
5. Η αναζήτηση μορφών συμμετοχής των επιστημονικών, κοινωνικών και οικονομικών φορέων της τοπικής κοινωνίας στη μορφωτική διαδικασία, τον προγραμματισμό και τη διοίκηση της Σ.Μ.
6. Η διερεύνηση, από τους ίδιους τους διδάσκοντες, των διδακτικών μεθόδων σε σχέση με τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων.
7. Η συνολική αποτίμηση του εκπ/κού έργου σε επίπεδο Σ.Μ. με τη διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης με σκοπό τον προγραμματισμό νέων δράσεων που συνδέονται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Σ.Μ.
8. Η δημιουργία "Παρατηρητηρίου Αξιολόγησης", με θεματικό αντικείμενο την αξιολόγηση του εκπ/κού έργου σε επίπεδο Σ.Μ.

Εφαρμογή:

Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε κατά τη διετία 1997-99 από το Τμήμα Αξιολόγησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου σε συνεργασία με μέλη της επιστημονικής και εκπαιδευτικής κοινότητας. Κατά το δεύτερο χρόνο εφαρμογής του προγράμματος (1998-99) συμμετείχαν στον πειραματισμό 8 σχολικές μονάδες της Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης, 148 εκπαιδευτικοί και 1841 μαθητές. Συγκεκριμένα, κατά το έτος 1998-99 συμμετείχαν στο πρόγραμμα:

1. Το 2ο Γυμνάσιο Αγίας Παρασκευής
2. Το 2ο Γυμνάσιο Αγίου Ιωάννη Ρέντη
3. Το 4ο Γυμνάσιο Χίου
4. Το Πειραματικό Λύκειο της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνη
5. Το Δημοτικό Σχολείο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Αλσούπολης
6. Το 26ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Κυψέλη)
7. Το 10ο Δημοτικό Σχολείο Περιστερίου
8. Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Πάτρας.

Αποτελέσματα:

Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την αξιολόγηση του 2ου έτους εφαρμογής του προγράμματος δείχνουν ότι το πρόγραμμα ανταποκρίθηκε επιτυχώς στους στόχους που είχαν τεθεί στο Τ.Δ. και τις απαιτήσεις των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών. Τα στοιχεία που υπογραμμίζουν αυτήν την αποτελεσματικότητα είναι:

Η εμπλοκή των εκπαιδευτικών στην ανάπτυξη του προγράμματος ανέπτυξε στάσεις αποδοχής και υποστήριξης της όλης διαδικασίας,
Οι εκπαιδευτικοί ανέπτυξαν συστηματικές διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης σε ένα ευρύ φάσμα θεματικών ενοτήτων της σχολικής αποτελεσματικότητας,
Οι εκπαιδευτικοί εξέφρασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δέσμευση για την υλοποίηση των προγραμματισμένων δράσεων για το επόμενο σχολικό έτος, άσχετα από τη συνέχιση ή μη του προγράμματος,
Η υλοποίηση του προγράμματος συνέβαλε στην ανάπτυξη σχέσεων επικοινωνίας και συλλογικότητας ανάμεσα σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας, δημιούργησε γόνιμο προβληματισμό, οδήγησε σε βαθύτερη συνειδητοποίηση των σχολικών καταστάσεων, προσέφερε τη δυνατότητα για προσδιορισμό προβλημάτων και καθορισμό πρακτικών αντιμετώπισής τους,
Η επιμόρφωση που είχαν οι εκπαιδευτικοί ήταν οργανωμένη και ικανοποίησε τις ανάγκες για την υλοποίηση του Π.Π.,
Υπήρξε ιδιαίτερα θετική ανταπόκριση στο βιβλίο που εκδόθηκε και οι αιτήσεις των εκπαιδευτικών για ευρύτερη διανομή και επανέκδοση του υλικού, καθώς και για την ενημέρωσή τους για το Π.Π. το πιστοποιούν,
Παράχθηκε λογισμικό υψηλού επιπέδου, το οποίο ικανοποιεί τις προδιαγραφές που είχαν τεθεί στο Τ.Δ,.
Οι ενέργειες διάχυσης του περιεχομένου του υλικού ήταν σημαντικές και έγιναν αποδεκτές από την εκπαιδευτική κοινότητα,
Τα σχολεία που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ανέλαβαν με δική τους πρωτοβουλία ενέργειες διάχυσης της διαδικασίας της εσωτερικής αξιολόγησης στα σχολεία του περιβάλλοντός τους.

Παραδοτέο υλικό:

1. Εκπαιδευτικό Yλικό Yποστήριξης. Το υλικό αυτό εκδόθηκε σε τόμο με τίτλο 'Εσωτερική αξιολόγηση και προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα: ένα πλαίσιο εργασίας και υποστήριξης' και περιλαμβάνει:α. Ένα ενδεικτικό πλαίσιο διαδικασιών αυτοαξιολόγησης για την υποστήριξη ενός συστηματικού προγράμματος εσωτερικής αξιολόγησης από τη σχολική μονάδα.
β. Ένα θεματικό και μεθοδολογικό πλαίσιο 20 δεικτών ποιότητας που προτείνονται προς διερεύνηση από τη σχολική μονάδα κατανεμημένους σε 7 θεματικές περιοχές. Το πλαίσιο συμπληρώνεται από σύντομη περιγραφή των θεματικών περιοχών και των δεικτών, από μια ενδεικτική πρόταση για τη διερεύνηση κάθε δείκτη και από ενδεικτικά κριτήρια για κάθε δείκτη. Επίσης, περιλαμβάνει μια ενδεικτική βιβλιογραφία για κάθε θεματική περιοχή.
γ. Ένα ενδεικτικό πλαίσιο για τον προγραμματισμό της δράσης στο σχολείο που απορρέει από τα συμπεράσματα ενός προγράμματος αυτοαξιολόγησης.
δ. Ενημερωτικό υλικό για μεθόδους συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών στη διάρκεια ενός προγράμματος εσωτερικής αξιολόγησης.
ε. Οδηγίες για τη σύνταξη εκθέσεων αξιολόγησης από τη σχολική μονάδα.

 2. Σύστημα των 'Στοιχείων του Σχολείου': πρόκειται για ένα εργαλείο καταγραφής περιγραφικών και ποσοτικών στοιχείων που αφορούν τη σχολική πραγματικότητα και περιλαμβάνει:

-ένα περιγραφικό κατάλογο των ΄Στοιχείων του Σχολείου',
-ένα σύνολο πινάκων για την καταγραφή των 'Στοιχείων του Σχολείου',
-ένα λογισμικό για την ηλεκτρονική καταγραφή, επεξεργασία και τη διακίνηση αυτών των στοιχείων. Το λογισμικό, καθώς και τα εγχειρίδια χρήστη και προγραμματιστή που το συνοδεύουν, παρήχθησαν σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΙΤΥ).

3. Υλικό Παρατηρητηρίου Αξιολόγησης: περιλαμβάνει παρουσίαση και σχολιασμό επιλεγμένων κειμένων και αποτελεσμάτων ερευνών σχετικών με τη θεματολογία της εσωτερικής αξιολόγησης από την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
4. Κριτήρια Aξιολόγησης Kαινοτόμων Προγραμμάτων: υλικό το οποίο παρήχθη στο πλαίσιο της προετοιμασίας του σχεδίου αξιολόγησης του προγράμματος.
5. Εκθέσεις των Σχολικών Μονάδων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και περιγράφουν τη διαδικασία και τα αποτελέσματα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου και υλοποίησης των δράσεων από τις συμμετέχουσες σχολικές μονάδες.
6. Εκθέσεις των Σχολικών Συμβούλων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και περιγράφουν την εμπλοκή και τη συμβολή τους στο πρόγραμμα.
7. Έκθεση Αξιολόγησης του Επιστημονικού Υπευθύνου για τη διαδικασία εφαρμογής και τα αποτελέσματα του προγράμματος.
8. Εισηγήσεις και δημοσιεύσεις που έγιναν σε συνέδρια και επιστημονικά περιοδικά για τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος.

Εξοπλισμός Σχολείων:

Ο εξοπλισμός με τον οποίο εφοδιάστηκαν τα συμμετέχοντα σχολεία για την υλοποίηση του πειραματισμού περιλαμβάνει :

1 ηλελτρονικό υπολογιστή
1 εκτυπωτή
1 κάμερα υπολογιστή
1 δημοσιογραφικό μαγνητόφωνο