Κριτσωτάκης Εμμανουήλ, Δρ. Φυσικής-Σχολικός Σύμβουλος Τριχάς Απόστολος, Δρ.  Βιολογίας- Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Π.Κ. Περάκης Αντώνης, Χημικός- Εκπαιδευτήριο “ Το Παγκρήτιον” Κοζύρη Φωτεινή, Φιλόλογος - Εκπαιδευτήριο “ Το Παγκρήτιον” Ιατράκη Ελευθερία, Φιλόλογος- Εκπαιδευτήριο “ Το Παγκρήτιον” Χατζάκη  Μαρία, Μs. Βιολογίας-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Π.Κ. Κληρονόμος Δημήτρης, Μs. Βιολογίας- Εκπαιδευτήριο “ Το Παγκρήτιον” Κοπιδάκης Νικόλαος, Θεολόγος- Εκπαιδευτήριο “Το Παγκρήτιον” Κοπιδάκης Γιάννης, Δρ. Πληροφορικής - Εκπαιδευτήριο “ Το Παγκρήτιον”

Αναγκαιότητα:

Βασική επιδίωξη του προγράμματος είναι να καλύψει την απουσία ολοκληρωμένης πρότασης για την περιβαλλοντική εκπαίδευση στο Γυμνάσιο, προτείνοντας μια διεπιστημονική προσέγγιση και επεκτείνοντας το περιεχόμενο του αναλυτικού προγράμματος. Η αγωγή περιβάλλοντος αποτελεί άμεση κοινοτική και εθνική προτεραιότητα στην εκπαίδευση και η ενσωμάτωσή της στο βασικό πρόγραμμα σπουδών προωθείται σταθερά από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Το προτεινόμενο πρόγραμμα, παρουσιάζοντας μια δομημένη και συστηματική μέθοδο για την αγωγή περιβάλλοντος για όλες τις τάξεις του Γυμνασίου, φιλοδοξεί να αποτελέσει οδηγό για την εισαγωγή περιβαλλοντικών εννοιών, μελετών και τεχνικών στο καθημερινό μάθημα και να αξιοποιήσει στοιχεία από ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων (φυσική, χημεία, βιολογία, ιστορία, λογοτεχνία, θρησκευτικά, τέχνη).

Στόχοι: 

Βασικός στόχος του προτεινόμενου προγράμματος είναι η εισαγωγή περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων στο καθημερινό μάθημα, όταν αυτό προσφέρει το ανάλογο επιστημονικό υπόβαθρο, για τα θέματα Γη, Νερό και Αέρα. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα  στους μαθητές να αποκτήσουν  τη γνώση   και τις δεξιότητες εκείνες  που θα βοηθήσουν στην αναστροφή καταναλωτικών προτύπων  και στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση  περιβαλλοντικών προβλημάτων, σε καθημερινή βάση  και όχι περιστασιακά.. Με τις ομαδικές ασκήσεις και τις δραστηριότητες στο πεδίο, στοχεύουμε αφενός να ωθήσουμε τους μαθητές  να παρατηρούν τη φύση και τα φαινόμενα, κάνοντας παράλληλα προβλέψεις για την εξέλιξη τους και αφετέρου να αναπτυχθεί  πνεύμα συνεργασίας  και αλληλεγγύης μεταξύ των μαθητών, το οποίο θα συμβάλλει στην αναβάθμιση του μαθήματος. Στο σύνολο τους οι δραστηριότητες στοχεύουν στην προώθηση της διερευνητικής και ενεργητικής μάθησης βοηθώντας να συμμετέχουν σε αυτήν και μαθητές με χαμηλή συνήθως επίδοση στο μάθημα, όταν αυτό προσφέρεται με τον παραδοσιακό τρόπο.  

Εφαρμογή:  

Η υλοποίηση του προγράμματος   έγινε από 500 περίπου μαθητές, καθ’όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους  1998-1999 από τα παρακάτω σχολεία ΣΕΠΠΕ που αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα των σχολείων της χώρας: 3ο Γυμνάσιο Ηρακλείου -γυμνάσιο μεγαλούπολης- με εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς τον Διευθυντή κ. Ταμιωλάκη Νικόλαο και την καθηγήτρια κ. Παπαδογιαννάκη Μαρία. Γυμνάσιο Αρχανών -γυμνάσιο ανεπτυγμένης κωμόπολης- με εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς τον Διευθυντή κ. Βελεγράκη Μιχαήλ και την καθηγήτρια κ. Σφακιανάκη Μαρία. Γυμνάσιο Προφήτη Ηλία - Ν. Ηρακλείου -επαρχιακό σχολείο με δυο τμήματα ανά τάξη- με εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς τον Διευθυντή κ. Καναβάκη Εμμανουήλ και την καθηγήτρια κ.Γιαννακουδάκη Ιωάννα και Γυμνάσιο Προφήτη - Ν.Θεσ/κης -σχολείο με λίγους μαθητές και λίγους μόνιμους καθηγητές- με εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς τον Διευθυντή κ. Δεμιρτζή Δημήτρη και την καθηγήτρια κ. Βογιατζή Ελένη.

Αποτελέσματα:

Οι 33 δραστηριότητες του τρίπτυχου Γη - Νερό - Αέρας κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα των  περιβαλλοντικών θεμάτων και των σύγχρονων προβλημάτων σε αστικές περιοχές και ύπαιθρο. Ο πλήρης φάκελος του υλικού συμπλήρωσε το αναλυτικό πρόγραμμα σε μια ποικιλία γνωστικών αντικειμένων, με δραστηριότητες ενταγμένες στο καθημερινό μάθημα με διάφορους τρόπους: εργασία για το σπίτι με αφορμή το μάθημα της ημέρας, ατομικές και ομαδικές συνθετικές εργασίες, εργαστηριακές ασκήσεις, κατασκευές, παιχνίδια, σταυρόλεξα και άλλα.  Συγκεκριμένα, έμφαση δόθηκε σε μαθήματα άμεσα σχετιζόμενα με το περιβάλλον, δηλαδή φυσική, χημεία, βιολογία και γεωγραφία. Συγχρόνως, και αυτό αποτελεί ένα από τα καινοτομικά χαρακτηριστικά του, το πρόγραμμα επεδίωξε την διεπιστημονικότητα και πέτυχε θεματικές συνδέσεις μ΄ένα ευρύ φάσμα μαθημάτων όπως ιστορία, λογοτεχνία, τέχνη και θρησκευτικά.

• Η εισαγωγή των δραστηριοτήτων στο καθημερινό μάθημα:
• Προώθησε την διερευνητική και ενεργητική μάθηση.
• Ενδυνάμωσε το μάθημα και βοήθησε να συμμετέχουν ευκολότερα στην εκπαιδευτική διαδικασία και μαθητές με χαμηλή επίδοση.
• Βελτίωσε με την στενή συνεργασία την επικοινωνία καθηγητών - μαθητών.
• Οι μαθητές απόκτησαν δεξιότητες και επιπλέον γνώσεις.
• Ευαισθητοποιήθηκαν σε περιβαλλοντικά θέματα και ανάπτυξαν πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων της περιοχής τους.

Παραδοτέο υλικό:

Το παραδοτέο προϊόν είναι εκπαιδευτικό υλικό που εμπεριέχεται σε ένα “βαλιτσάκι”  και συνίσταται από Ένα Oδηγό για 33 δραστηριότητες, που αναφέρεται στο αντικείμενο της κάθε μιας και στα μαθήματα όπου μπορούν να εφαρμοστούν. Ένα Βιβλίο με όλες τις δραστηριότητες και τη σχετική βιβλιογραφία. Τρια ντοσιέ με τις δραστηριότητες αντίστοιχα που έχουν αντικείμενο το στοιχείο ΓΗ (με κίτρινο χρώμα) ΝΕΡΟ (με μπλε χρώμα) και ΑΕΡΑ (με άσπρο χρώμα). Μια αφίσα με φωτογραφίες των κυριότερων τύπων νεφών, περιγραφή των χαρακτηριστικών τους και τον καιρό που φέρουν. Ένα κατασκευασμένο τροχό των ανέμων-πρότυπο μοντέλο κατασκευής, για τους μαθητές. Ένα φυλλάδιο με παραδείγματα δραστηριοτήτων από το μάθημα των θρησκευτικών και των νέων ελληνικών με θέματα σχετικά με  τα στοιχεία Γη, Νερό, Αέρα...  Ένα φυλλάδιο-οδηγό με βασικές πληροφορίες και μια σειρά  40 διαφανειών (slides) που αφορούν τα σημαντικότερα απειλούμενα σπονδυλωτά της Ελλάδας. ΄Ένα ντοσιέ (με κόκκινο χρώμα) το οποίο περιέχει το πρωτότυπο υλικό (δισέλιδο παγκόσμιο χάρτη-αφίσα, και φακελάκι που περιέχει 21 φωτογραφίες ζώων) για την υλοποίηση παιγνιδιού-μνήμης και παιγνιδιού-κολάζ που προτείνονται και αναφέρονται στην ελληνική και παγκόσμια πανίδα που βρίσκεται σε κίνδυνο να εξαφανιστεί. Ένα πακέτο με 36 ζεύγη κάρτες, για το παιγνίδι-μνήμης, που έχει σχέση με την αναγνώριση της άγριας πανίδας της Ελλάδας που κινδυνεύει να εξαφανιστεί.

Εξοπλισμός Σχολείων:
Τα εμπλεκόμενα σχολεία εφοδιάστηκαν με βαλιτσάκια που περιέχουν όλο το παραδοτέο υλικό.