Οργάνωση συλλογής δεδομένων

Για τη συλλογή των δεδομένων που αφορά στην καταγραφή του πληθυσμού που εξυπηρετεί η ειδική αγωγή, στις δομές ειδικής αγωγής και στους εκπαιδευτικούς και υπόλοιπους εργαζόμενους στην ειδική αγωγή, αναπτύχθηκαν πρωτόκολλα συλλογής πληροφοριών (ερωτηματολόγια) τα οποία δοκιμάσθηκαν πιλοτικά την άνοιξη 2003 και πήραν την τελική τους μορφή. Σύμφωνα με αυτή την τελική μορφή, οι μεταβλητές που εντάχθηκαν σε κάθε ομάδα αναλύονται ως εξής:

 Α) μεταβλητές που αφορούν στον πληθυσμό που εξυπηρετεί η ειδική αγωγή

* αριθμός μαθητών που εξυπηρετούνται ανά δομή, ειδική κατηγορία αναγκών και γεωγραφική περιφέρεια

* αριθμός μαθητών ανά φύλο

* αριθμός μαθητών ανά ηλικία

* αριθμός οικότροφων μαθητών

* ύπαρξη διάγνωσης για τους μαθητές και φορέας της υπάρχουσας διάγνωσης

* αριθμός μαθητών με άλλη μητρική γλώσσα

* στοιχεία της εκπαιδευτικής μονάδας

* είδος εκπαιδευτικής μονάδας

* διαθέσιμοι χώροι για τη λειτουργία της εκπαιδευτικής μονάδας

* συνθήκες στέγασης της εκπαιδευτικής μονάδας

* παρεχόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα

* παρεχόμενες υπηρεσίες στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μονάδας

* αριθμός εκπαιδευτικού προσωπικού ανά κλάδο, φύλο και σχέση εργασίας

* εκπαιδευτική προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών στις δομές ειδικής αγωγής

* αριθμός ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού κατά ειδικότητα

* προϋπηρεσία του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού

* μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών και του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού

* λοιπό προσωπικό που εργάζεται στις δομές της ειδικής αγωγής

Για τη συλλογή των δεδομένων που αφορούν στους φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ειδικής αγωγής, συλλέχθηκαν και συντέθηκαν πληροφορίες από παλαιότερες εκδόσεις του ΥΠΕΠΘ καθώς επίσης και του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, οι οποίες ελέγχθηκαν δειγματοληπτικά για την πιστότητά τους. Οι πληροφορίες αφορούν στα στοιχεία επικοινωνίας φορέων, υπηρεσιών, συλλόγων και σωματείων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ειδικής αγωγής.

Για τη συλλογή των δεδομένων σχετικά με την ισχύουσα νομοθεσία για την ειδική αγωγή, αποφασίσθηκε να υπάρξει συνεργασία με αρμόδιους από τη διοίκηση του ΥΠΕΠΘ οι οποίοι είχαν την άμεση πρόσβαση και γνώση της νομοθεσίας, αυτή να κωδικοποιηθεί και στη συνέχεια να συγκεντρωθεί σε έναν τόμο.

 Η συλλογή των δεδομένων άρχισε το καλοκαίρι 2003 και ολοκληρώθηκε το χειμώνα 2004. Η συλλογή των ερωτηματολογίων έγινε με ταχυδρομική αποστολή σε κάθε μία από τις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και συνοδευόταν από επιστολή της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΑΝ. Στη συνέχεια υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία με δείγμα από τις σχολικές μονάδες ώστε να ελεγχθεί η κατανόηση και η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου της συλλογής των ερωτηματολογίων, επειδή υπήρξε μεγάλη έλλειψη απαντήσεων ακολούθησε τηλεφωνική επικοινωνία για υπενθύμιση και σε ορισμένες περιπτώσεις τηλεφωνική συμπλήρωση του ερωτηματολογίου.

Η συλλογή των πληροφοριών για τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην ειδική αγωγή έγινε σε δύο στάδια: στο πρώτο, κατά το διάστημα Μαρτίου-Ιουνίου 2003, έγινε τηλεφωνική επικοινωνία με το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, τη Διεύθυνση Εδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και πολλές Νομαρχιακές Επιτροπές Υγείας και Πρόνοιας καθώς και Συλλόγους από το χώρο της αναπηρίας. Στο δεύτερο, στάδιο, στο διάστημα μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου 2003, πραγματοποιήθηκε συμπληρωματική επικοινωνία με επιμέρους φορείς για την προσθήκη νέων πληροφοριών. Δυστυχώς οι επικοινωνίες ήταν δύσκολες, διότι με βάση τις απαντήσεις των υπευθύνων «δεν υπάρχουν συγκεντρωτικά τέτοια στοιχεία». Έτσι, προχωρήσαμε σε συλλογή με βάση τις υπάρχουσες παλαιότερες εκδόσεις και κυρίως την έκδοση : Μαδιανός, Μ., Στεφανής, Κ. (1997). «Ο Οδηγός Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Υποστήριξης στην Ελλάδα». Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, Μονάδα Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Ψυχιατρικών Υπηρεσιών.

Στη συνέχεια, οι πληροφορίες διασταυρώθηκαν, ελέγχθηκαν, ενοποιήθηκαν και καταχωρήθηκαν ως προς τη γεωγραφική κατανομή και ως προς τον τύπο των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Για τη συλλογή της νομοθεσίας, η συνεργασία με την υπεύθυνη υπηρεσία στο ΥΠΕΠΘ ήταν εύκολη και αποδοτική. Έτσι, συγκεντρώθηκαν και ταξινομήθηκαν όλοι οι νόμοι, τα προεδρικά διατάγματα, οι υπουργικές αποφάσεις και οι εγκύκλιοι στις εξής θεματικές ενότητες:

* Σχολικές Μονάδες Ειδική Αγωγής

* Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Και Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.)

* Εκπαιδευτικό Προσωπικό Σ.Μ.Ε.Α.

* Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό Σ.Μ.Ε.Α.

* Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης , Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.)

* Υπηρεσιακά Συμβούλια

* Αξιολόγηση Μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες

* Οργανικές Μονάδες Διοίκησης της Εκπαίδευσης στην Ειδική Αγωγή

* Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

* Μεταφορά μαθητών

* Λοιπές Διατάξεις

Στη συνέχεια φωτοτυπήθηκαν όλα τα σχετικά νομοθετήματα και συγκεντρώθηκαν σε έναν τόμο.

Για την επεξεργασία των δεδομένων αναπτύχθηκαν:

* μια βάση ACCESS για τα ποσοτικά δεδομένα από τα ερωτηματολόγια, ώστε να εξασφαλισθεί η εύκολη καταχώρησή τους. Στη συνέχεια το αρχείο μετατράπηκε σε SPSS για να προκύψει η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων .

* μια βάση EXCEL για τις πληροφορίες για τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην ειδική αγωγή

Η καταχώρηση των δεδομένων, η οποία και απορρόφησε πολύ χρόνο εργασίας, διήρκεσε σχεδόν 5 μήνες, και αφορούσε κυρίως την καταχώρηση των δεδομένων από τα ερωτηματολόγια. Η πρώτη φάση της επεξεργασίας των δεδομένων έγινε μέχρι τον Δεκέμβριο 2003 και η δεύτερη ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο 2004.